از گیاهان مورد استفاده زیاد در خانه ها می باشد .سانسوریا (سانسویریا ) یا شمشیری یا نیزه ای که در انگلیس گاهی به آن زبان مادر شوهر (Mother in lows tongue ) می گویند .
اسم علمی این گیاه Sansevieria trifasciata از خانواده Liliaceae می باشد.
از خواص گیاه سانسوریا، تصفیه و پاکسازی هوای محیط است. بر اساس تحقیقات انجام شده این گیاه میتواند سموم و گازهای آلوده موجود در هوا مانند «تولوئن» یا «فرمالدئید» را تصفیه کند. از این رو کارشناسان توصیه میکنند که از این گیاه در اتاق خواب استفاده شود تا با تصفیه هوا خوابیدن بسیار راحتتر شود.
سانسوریا همانند سایر اعضای خانواده کاکتوسها از مقاومت بالایی در هوای گرم و خشک برخوردار است، از این رو نگهداری آن با شرایط اقلیمی منطقه ما مناسب است، همچنین میتواند در درون ساقه و برگهای خود حجم زیادی از آب را برای مدت زمانی طولانی نگاه دارد؛ بنابراین میزان آب موردنیاز آن نیز بسیار کم است.
برگهای سانسوریا مستقیم و شمشیری شکل است، از این رو در فارسی به آن گیاه شمشیری نیز گفته میشود. رنگ برگها سبز تیره یا ابلق طلایی با نوارهای طلایی در دو طرف حاشیههای برگ است.
ارقام پاکوتاه این گیاه نیز وجود دارد که در این گونه، برگها مستقیم از خاک خارج میشوند، البته این گونه گل سانسوریا دارای نوعی ساقه زیرزمینی به نام ریزوم است که برگها مستقیم از روی آن خارج میشوند و گیاه از این طریق تکثیر میشود.
نحوه نگهداری گیاه سانسوریا:
نوردهی گیاه سانسوریا:
گیاه سانسوریا گرچه به نور کم مقاوم است، اما در نور کامل و غیرمستقیم بهترین شرایط نوری برای گیاه مهیا میشود. لازم به ذکر است در نور کم، برگهای گیاه رنگ پریده میشوند و در نمونههای سانسوریای ابلق، طرح روی برگها کم رنگ خواهد شد.
آبیاری سانسوریا:
نیاز گیاه سانسوریا به آب کم است، به گونهای که در تابستان هفتهای ۲-۱ مرتبه و در زمستان هر ۲-۳ هفته یک مرتبه به آبیاری نیاز دارد و این میزان کافی است و به مهپاشی نیز احتیاجی ندارد، مگر بخواهید که هر چند وقت یکبار برگها را شستشو دهید. در صورتی که گیاه بیش از اندازه آبیاری شود، بر روی برگها زخمهای قهوهای رنگی بوجود میآید و امکان پوسیدن برگها از قسمت پایین و در نزدیکی سطح خاک وجود دارد، البته تحمل خشکی زیاد نیز باعث چروکیدگی برگها میشود.
خاک مناسب سانسوریا:
خاک کمپوست بهترین خاک برای این گیاه است. به طور کلی خاک با بافت متوسط که زهکش مناسبی نیز دارد، محیط خوبی برای رشد این گیاه فراهم میکند. مثلا میتوان از مخلوط خاک معمولی + خاک برگ و یا مخلوط این دو به همراه مقداری شن استفاده کرد.
کود دهی سانسوریا:
در صورت کم رنگ و کوچک ماندن برگهای سانسوریا، میتوان در طی فصل رشد و به شکل ماهیانه از کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کرد. ذکر این نکته ضروری است که در کوددهی گیاه اگر زیادهروی شود، برگهای جدید نرم خواهند شد و به دلیل عدم استحکام خمیده میشوند. بهترین میزان مصرف کود، هر دو هفته یکبار مطابق دستور کودهای زینتی موجود در بازار است.
زمان تعویض گلدان سانسوریا:
تعویض گلدان را میتوان هر ۳-۲ سال انجام داد. به طور کلی گل سانسوریا، گلدان کوچکتر را بر بزرگ ترجیح میدهد، هنگام تعویض گلدان، خاک اطراف ریشه و به طور کلی خاک گلدان را با فشار دست متراکم کنید.
دما:
در زمستان تا درجه حرارت 10 درجه سانتیگراد قدرت تحمل دارد ولی درجه حرارت مطلوب در این فصل 16 است، در تابستان در درجه حرارت مطلوب برای انسان 24 درجه . سانسوریا نسبت به سرما حساس است و سرمای بیش از حد تاب نمی آورد و دچار یخ زدگی می گردد.
تمیز کردن برگهای سانسوریا:
هر دو تا سه هفته یکبار برگهای غبارآلود را با پارچه و اسفنج مرطوب تمیز کنید.
نحوه تکثیر سانسوریا:
تقسيم بوته و جدا كردن ريزوم در فصل بهار صورت مي گيرد. زماني كه گلدان به صورت پر در آمده و ريزيوم تمام گلدان را اشغال كرده.در اين روش گياه پايه مادري را از گلدان خارج نموده و سپس با استفاده از چاقو يا قيچي باغباني قسمت زيرزميني گياه را به چند قسمت تقسيم مي كنند.مزيت اين روش در اين است كه در نوع ابلق آن كه داراي حاشيه طلايي مي باشد،گياهان جديدي توليدي داراي حاشه طلايي خواهند بود.
سانسوريا بدليل رنگ بندي اش گياهي خاص و شكيل است،اما در تكثير قلمه برگ معمولي اين رنگ بندي از بين مي رود،زماني كه سانسورياي ابلق به روش معمولي قلمه زده مي شود،گياه ديگر نوارهاي زيباي طلايي رنگ خود را حفظ نمي كند و ظاهري ساده به خود مي گيرد و تمامي آن به رنگ سبز در مي آيد. اين امر از جذابيت اين گياه زيباي آپارتماني مي كاهد و محبوبيت آن را بسيار كم مي كند.
نحوه تکثیر سانسوریا ابلق:
ابتدا بايد توجه داشت كه خود گياه ابلق باشد تا بتوان نوع ابلق را از آن بدست آورد.
براي قلمه،برگ هايي را انتخاب كنيد كه تازه و بلند باشند،برگ هاي كوچك سبز نمي شوند(جوانه نمي زنند)،از برگ هاي بلند كه بالغ شده اند استفاده كنيد – حدود 30 سانت به بالا.
برگ را هر 8 سانت به 8 سانت ببريد.
حال برگ ها را 2 يا 3 روز كنار گذاشته تا آماده كاشت شوند. به ياد داشته باشيد كه برگ ها را سر و ته نكاريد.
براي اينكه گياه شما ابلق بماند (با نوارهاي حاشيه طلايي رنگ) ،بايد پايين برگ را به صورت عدد هشت برش دهيد،در واقع يك مثلث از پايين برگ (قلمه 8 سانتي)جدا نماييد.اگر اين كار را انجام ندهيد گياه شما ساده و سبزرنگ خواهد شد!
حال بستر ماسه تهيه كرده و برگ ها را درون آن فرو نماييد تا حدي كه قسمت هشت شكل زير خاك رود.تعداد برگ ها در گلدان اهميتي ندارد و مي توان آن ها را به صورت فشرده در حدود 10 عدد در يك گلدان با قطر دهانه 20 سانت كاشت. گلدان را در محلي با دماي 18-20 درجه قرار ميدهيم.
پس از گذشت 3 هفته برگ ها شروع به ريشه دار شدن مي كنند و در هفته چهارم جوانه مي زنند،آنوقت مي توان آن ها را جدا كرده و در گلدان هاي مجزا قرار داد.
مناسب ترين خاك براي آنها مخلوطي از 2 قسمت خاك برگ پوسيده و يك قسمت خاك لومي است.
با اين روش مي توان سانسوريا را به صورت ابلق تكثير كرد،با كمي دقت به تصوير بالا مشخص مي شود كه با حذف قسمت سبز رنگ از برگ،گياه ناچار مي شود براي جوانه زدن از دو پايه خود كه داراي نوارهاي طلايي رنگ هست اقدام كند و به همين دليل ابلق مي شود.