گیاه فیکوس به همراه گلدان

فیکوس درختچه‌ای زیبا با برگ‌های براق و چرمی است که نگهداری و تکثیر آن در محیط آپارتمان به راحتی امکان‌پذیر است. قلمه زدن فیکوس مهمترین راه ازدیاد این گیاه است؛ برگ‌های گیاه فیکوس براق و چرمین هستند که در برخی ارقام این گیاه رگه‌های کرم رنگ و یا قرمزرنگ بر روی پهنه برگ‌ها مشاهده می‌شود.

گل‌های این گیاه معطر یا رنگین نیست و جلب‌توجه نمی‌کند. فیکوس شیره‌ای دارد که می‌توان آن را از گیاه گرفت و از آن در ساخت لاستیک استفاده کرد و نام انگلیسی این گیاه با توجه به این مسئله انتخاب شده است. اما لازم به ذکر است گیاهی که از شیره آن به شکل تجاری در ساخت لاستیک استفاده می‌شود، درخت لاستیک Para rubber tree با نام علمی Hevea brasiliensis از خانواده افربیاسه است. اگرچه فیکوس در زادگاه خود تبدیل به درختی بزرگ می‌شود اما در بسیاری نواحی دیگر ازجمله کشور ما اکثراً به عنوان یک گیاه زینتی و گلدانی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

این گیاه زمینی است و کوچک ترین آن معمولا طرفداران بیشتری دارد. این درختچه می تواند بین 50 تا 60 سانتیمتر نیز قد بکشد .سرعت رشد این گیاه در اواخر فصل بهار و تابستان افزایش می یابد، دقیقا زمانی که تمام گیاهان خانگی رشد حداکثری دارند .

  
 این درختچه در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته که واقعا هم لایق این توجهات می باشد.

شرایط نگهداری گیاه فیکوس:

خاک و تعویض گلدان:

این گیاه به خاکی با زهکش که همچنین بتواند رطوبت را در خود حفظ کند نیاز دارد. به عنوان مثال می‌توان از مخلوط خاک معمولی+خاک برگ+پیت موس استفاده کرد. در صورت کمبود مواد غذایی برگ‌های گیاه بدشکل و رنگ پریده می‌شود. به منظور تغذیه مصنوعی می‌توان از کودهایی با فرمول ۱۰-۱۰-۱۰ هر دو هفته یک‌بار و یا فرمول ۲۰-۲۰-۲۰ هر ۵ هفته یک‌بار استفاده کرد. اگر گیاه سریع رشد می‌کند تا جایی که امکان دارد هر ساله و در ابتدای بهار باید گلدان آن را عوض کرد و گلدانی انتخاب کرد که حداکثر حدود ۵ سانتیمتر در قطر و همچنین در ارتفاع بدنه از گلدان قبلی بلندتر باشد و گلدان را خیلی بزرگ‌تر از گلدان قبلی انتخاب نکنید. اگر گیاه بیش‌ازاندازه بزرگ‌شده است که عوض کردن گلدان سخت است، خاک سطحی و رویین را با خاک تازه و غنی از مواد غذایی عوض کنید.

آبیاری:

نیاز گیاه فیکوس به آب متوسط است و بسته به درجه حرارت محیط یک تا دو بار در هفته آبیاری کفایت می‌کند. توجه داشته باشید که هنگام آبیاری، خاک گلدان غرقاب نشود، لازم است در فاصله بین دو آبیاری، سطح خاک کاملا خشک شده باشد. توصیه می‌کنیم برای آبیاری گیاه از آب ولرم استفاده کنید و زمانی که دمای هوا بالاست، برگ‌ها را مه‌پاشی کنید.
  

دما:

دمای ایده‌آل برای نگهداری فیکوس در آپارتمان درجه حرارت بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است، اما بهترین دما برای رشد فیکوس ۲۵-۲۰ درجه سانتی‌گراد است. بهتر است بدانید که تغییرات ناگهانی دمای محیط، موجب ریزش برگ‌های فیکوس خواهد شد.

نور:

فیکوس برای رشد به نور کافی خورشید نیاز دارد. قرار دادن فیکوس در سایه کامل یا در آفتاب مستقیم به رشد گیاه صدمه خواهد زد. نور شدید موجب بی‌رنگ شدن برگ‌ها و نور کم باعث ریزش برگ‌های گیاه فیکوس می‌شود.

کوددهی:

استفاده از کود مایع یا کودهای جامد مخصوص گیاهان آپارتمانی که با آب مخلوط شده باشد، به رشد بهتر گیاه و شاداب ماندن برگ‌ها کمک خواهد کرد. در صورتی که گیاه فیکوس شما بزرگ است دو هفته یکبار و در صورتی که گیاه جوان و کوچک است، هر ماه یک مرتبه کوددهی را انجام دهید.

تمیز کردن برگها:

تمیز کردن برگ‌ها: برای تمیز کردن برگ فیکوس، برگ‌ها را به آرامی با پارچه پنبه‌ای و یا اسفنج مرطوب تمیز کنید. این کار به تامین رطوبت مورد نیاز گیاه و پیشگیری از حمله آفات به گل‌ها، کمک خواهد کرد.

آفات:

کنه تار عنکبوتی، شپشک، نماتد گره ریشه، تریپس، لکه برگی باکتریایی و قارچی از جمله آفاتی هستند که به این گیاه حمله می‌کنند. برای مبارزه با این آفات می‌توانید از سموم سیستماتیک استفاده کرد. تمیز کردن برگ گیاه نقش موثری در دفع آفات ایفا می کند.

تکثیر گیاه فیکوس:

اصلی‌ترین راه تکثیر فیکوس، قلمه زدن این گیاه است. بهترین زمان برای قلمه زدن فیکوس، اواخر بهار و اوایل تابستان است. مراحل قلمه زدن فیکوس به شرح زیر است: گیاه مادری سالم و بدون آفت فیکوس را انتخاب کنید و قلمه‌ای به طول ۱۵ سانتی‌متر از ساقه گیاه جدا کنید. برای جدا کردن قلمه از قیچی یا چاقوی تیز که قبلا ضد عفونی کرده‌اید، استفاده کنید. قلمه را می‌توانید هم از طول ساقه و هم از انتهای ساقه تهیه کنید. توجه داشته باشید که تعداد برگ‌های ساقه‌ای که برای گرفتن قلمه انتخاب کرده‌اید، باید کم باشد تا بیشتر انرژی گیاه صرف ریشه‌زایی شود.

 
اگر ساقه مورد نظر برگ زیادی دارد، برگ‌ها را جدا کنید تا فقط یک تا دو برگ بر روی ساقه بماند. دقت کنید، قسمت پایین قلمه‌ها (قسمتی که در خاک قرار می‌گیرد) باید بدون برگ باشد.

بعد از جدا کردن ساقه، شیره‌ای سفید رنگ از انتها و از تمامی قسمت‌هایی که برش خورده‌اند بیرون می‌آید. از همین رو توصیه می‌شود قبل از قلمه زدن فیکوس و کاشت آن در گلدان، قلمه‌ها را به مدت نیم ساعت در آب بگذارید تا جریان شیره متوقف شود. قراردادن انتهای قلمه در هورمون ریشه‌زایی نیز به ریشه‌دار شدن سریع‌تر گیاه کمک خواهد کرد. قلمه‌ها را در بستری سبک و حاصلخیز شامل مخلوطی از کوکوپیت و پرلیت یا خاکبرگ و شن بکارید.

بعد از قلمه زدن فیکوس، بستر کشت را کاملا آبیاری کنید. قلمه‌ها را در محیطی با دمای ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد و رطوبت بالا دور از تابش مستقیم خورشید نگهداری کنید. سطح گلدان را می‌توانید با پلاستیک شفاف بپوشانید و چند سوراخ برای تهویه در آن ایجاد کنید. این کار باعث می‌شود تا شرایط گلخانه‌ای و رطوبت بالاتری برای گیاه ایجاد شود. زمانی که گیاه ریشه‌دار شد و اولین جوانه‌های برگ جدید برای ساقه ظاهر شد، می‌توانید قلمه‌ها را به گلدان اصلی منتقل کنید. 

هرس:

هرس این گیاه را می‌توان در اواخر بهار/اوایل تابستان انجام داد. ساقه‌هایی را که خارج از فرم و شکل اصلی گیاه رشد کرده‌اند و یا ساقه‌هایی را که بیش از اندازه بلند شده‌اند می‌توان قطع و یا کوتاه کرد. عمل برش را نیز از بالای یک گره (گره ناحیه اتصال برگ‌ها به ساقه است) بزنید. در جدا کردن ساقه‌ها زیاده روی نکنید زیرا ممکن است باعث شوکه شدن گیاه شوید. حجم کل ساقه‌ای جدا شده باید حداکثر حدود ۳۰٪ حجم کل ساقه‌های گیاه باشد یعنی فرض کنید که اگر می‌خواهید همه ساقه‌ها را کوتاه کنید تنها می‌توانید یک سوم از ارتفاع هر یک را کوتاه کنید.