نگهداری گیاهان
گیاه بنت قنسول از افسانه تا واقعیت
اسفند
بنت قنسول که به آن گیاه کریسمس یا گل یلدا هم می‌گویند، یک گیاه آپارتمانی زمستانی با برگ های سبز و قرمز است که طرفداران زیادی دارد. از این گیاه زیبا و خوشرنگ برای دکوراسیون در منزل ، کلیسا ، دفتر کار و …به خصوص در زمان کریسمس و شب یلدا استفاده میشود. این گیاه خواص بسیاری داشته و حتی در مواد غذایی و دارویی و صنعت رنگرزی هم از آن استفاده میکنند.
گیاه بنت قنسول از خانواده افوربیا و بومی کشور مکزیک است. این گیاه بسیار زیبا از زمان های گذشته تا کنون به خصوص در زمان کریسمس بسیار پرطرفدار است و از نظر تجاری بسیار حائز اهمیت است.
برگ های گیاه بنت قنسول بیضی شکل در رنگ بندی متنوع با لبه های صاف یا کمی دالبر دار است و گلهای سفید رنگ آن بیش از دو تا شش ماه دوام می‌آورند و فاقد ارزش زینتی هستند. بسیاری از مردم برگهای قرمز رنگ این گیاه را با گلهای آن اشتباه می‌گیرند اما در واقع گلهای بنت قنسول بسیار کوچک است و زیبایی چشمگیری ندارد.
این گیاه زمستان گل است و از اوایل مهرماه شروع به تغییر رنگ برگهای خود میکند. بنت قنسول در ایران به گل یلدا معروف است و گزینه مناسبی برای هدیه دادن در فصل های پاییز و زمستان محسوب میشود.
افسانه پیدایش گیاه بنت قنسول
پیدایش این گیاه داستان های متفاوتی دارد، یکی از قدیمی ترین آن ها مربوط به افسانه ای است که به قرن 16 میلادی باز می‌گردد. طبق این افسانه یک دختر فقیر به نام ماریا که در تنگدستی علاقه زیادی به هدیه دادن به حضرت مسیح داشت، در شب کریسمس به واسطه الهام فرشته ها، گیاهان هرز کنار جاده را به عنوان هدیه به حضرت مسیح در جلوی محراب کلیسا قرار می‌دهد و دراثر یک معجزه، گلهای قرمز از میان این گیاهان رشد کرده و رنگ برگها به رنگ قرمز تبدیل میشوند. بعد از آن مردم مکزیک با خرید بنت قنسول و استفاده از آن در تزیینات کریسمس، این روز را جشن می‌گیرند و امروزه این گیاه به گل کریسمس معروف است. در کشور آمریکا روز 12 دسامبر، ” روز ملی بنت قنسول ” نامگذاری شده است.
امروزه گل بنت قنسول، در مکزیک و گواتمالا به عنوان گل کریسمس و در اسپانیا به نام گل عید پاک شناخته میشود. این گل زیبا در شیلی و پرو به نام تاج کوههای آند نامگذاری شده و در ترکیه نیز به دلیل علاقه آتاتورک به این گل، آن را آتاتورک می‌نامند.
نام این گیاه در زبان های مختلف متفاوت است و در زبان انگلیسی از نام “رابرت پوینست”، اولین سفیر آمریکا در مکزیک گرفته شده چراکه او نخستین کسی بود که این گیاه را در سال 1825 میلادی به آمریکا برد. در زبان عربی نیز به این گیاه “بنت القنسل” می‌گویند که به معنای دختر کنسول است و اشاره به همان کنسولگری آمریکا در مکزیک دارد.
شرایط نگهداری بنت قنسول
نور مناسب گیاه بنت قنسول
گیاه بنت قنسول به نور زیاد علاقه دارد اما روز کوتاه است یعنی زمانی که ساعات روز از شب کوتاه تر باشد، شروع به گلدهی می کند و این شرایط به طور معمول در فصل پاییز و زمستان اتفاق می‌افتد. نور این گیاه باید غیر مستقیم باشد . دقت کنید که نور مستقیم به گیاه آسیب وارد میکند. پنجره های جنوبی و نورگیر ها بهترین مکان برای قرار دادن این گیاه هستند. سبز شدن برگ ها نشان دهنده کمبود نور مورد نیاز گیاه است.
دما مناسب گیاه بنت قنسول
بنت قنسول دوستدار هوای خنک است و بهترین دما برای گل بنت قنسول، دمای بین 15 الی 25 درجه سانتی گراد است و دمای مناسب برای آن در طول روز 19.5 الی 21 درجه سانتیگراد و در طول شب 15.5 الی 16.5 درجه سانتیگراد است. توجه داشته باشید که دمای محل نگهداری این گیاه به زیر 10 درجه نرسد و هر مقدار که دما از 22 درجه گرم تر شود عمر گل های این گیاه نیز کمتر میشود. گلدان را به دور از جریان مستقیم هوای گرم یا سرد مانند کولر، بخاری و رادیاتور نگهدارید.
میزان آبیاری گیاه بنت قنسول
جهت آبیاری گیاه، اجازه دهید رویه خاک تماما خشک شود و سپس اقدام به آبیاری کنید و باید بدانید که آبیاری بیش از اندازه منجر به ریزش برگ ها و پوسیدگی گیاه میشود. حتما دقت کنید که در هنگام آبیاری، آب بر روی برگ ها ریخته نشود چون باعث ایجاد لکه های سفید روی برگ ها میشود. برای آبیاری ازآب جوشیده سرد شده استفاده کنید.
رطوبت مورد نیاز گیاه بنت قنسول
گیاه بنت قنسول دوستار رطوبت است و برای تامین رطوبت آن میتوانید از روش های مختلف مانند قرار دادن یک ظرف آب در کنار گیاه و یا درست کردن جزیره استفاده کنید.
خاک مناسب گیاه بنت قنسول
بنت قنسول به خاک سبک با زهکشی بالا نیاز دارد و ترکیبی از پیت ماس، خاک باغچه، کمپوست و ماسه با نسبت های مساوی یا خاک و کود آماده برای آن مناسب است.
کوددهی گیاه بنت قنسول
برای رشد بهتر گیاه بنت قنسول بهتر است از تقویت کننده مخصوص گیاهان استفاده کنید اما به این نکته توجه داشته باشید که هنگامی که گیاه در مرحله شکوفه دادن است، کود دادن به آن به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. برای کوددهی به این گیاه از یک تقویت کننده گیاهان آپارتمانی استفاده کنید و هر دو هفته یک بار و یا 1 بار در ماه در بهار و تابستان گیاهتان را تقویت کنید.
چگونگی تکثیر بنت قنسول
بنت قنسول تکثیر نسبتا آسانی دارد و بیشتر از طریق قلمه ساقه تکثیر میشود. شاخه های این گیاه بسیار ظریفند و قابلیت شکنندگی بالایی دارند، بنابراین در صورتی که گیاه شما بعد از خرید دچار شکستگی شاخه شد، نگران نباشید و به راحتی شاخه را در آب یا خاک ریشه دار کنید.
گلدهی گیاه بنت قنسول
بنت قنسول گیاه حساسی است ولی اگر شرایط نگهداری آن در حالت ایده آل فراهم شود، از اواخرتابستان شروع به گل دهی و قرمز شدن برگ ها میکند و از اردیبهشت ماه به دلیل گرم شدن هوا رنگ برگ های آن به سبز متمایل میشود .
هرس کردن گیاه بنت قنسول
در فصل بهار و در پایان اردیبهشت ماه و در اواخر تابستان، برای تحریک جوانه زنی گیاه، سرشاخه ها را هرس کنید.
آیا گیاه بنت قنسول سمی است؟
گیاه بنت قنسول ، در بخش ساقه شیرابه دارد و این شیرابه لاتکس نامیده میشود. این گیاه اگرچه سمی نیست، اما کسانی که به لاتکس حساس هستند ممکن است نسبت به آن واکنشهای آلرژیک نشان دهند.
انواع بنت قنسول
بنت قنسول دارای بیش از 100 گونه مختلف است که در رنگ و طرح برگها با یکدیگر متفاوتند. عده ای فکر میکنند که قسمت متفاوت انواع بنت در رنگ گلهای آنهاست. اما این فرضیه اشتباه است و قسمت های رنگی و متفاوت در بنت ها، برگ آنهاست و گلهای تمامی انواع آن یک رنگ هستند.
بنت قنسول قرمز
این نوع بنت قنسول دارای گلبرگ های قرمز روشن، برگهای سبز کلاسیک و گلهای زرد متمایل به سبز در مرکز هر گلبرگ است که ظاهری شاد و رنگارنگ به آن می‌بخشد.این گونه پر طرفدار ترین و رایج ترین رنگ بنت قنسول است و در ایام کریسمس بسیار استفاده میشود.
بنت قنسول سفید
این نوع از بنت قنسول بسیار شبیه به قرمز کلاسیک تنها به رنگ سفید است. برگهای این گیاه به رنگ کرم مایل به سفید هستند و دارای مرکز سفید و برگ های سبز زیبا هستند که ظاهر آنها را تکمیل میکند. این بنت قنسول را در کنار نوع قرمز رنگ آن قرار دهید و از زیبایی وصف ناشدنی آن لذت ببرید.
بنت قنسول مرمری
این گل کریسمس دارای گلبرگهای سفید مایل به کرم و تقریباً سبز لیمویی با سایه‌های صورتی ملایم در سرتاسر هر گلبرگ است. در صورتی که می‌خواهید یک رنگ ملایم به خانه خود اضافه کنید، انتخاب این بنت قنسول بهترین گزینه است.
بنت قنسول برگ پاییزی
این گیاه دارای رنگ های گرم صورتی، هلویی و زرد است که به آن بنت قنسول طلایی هم گفته میشود.برگهای این گیاه زیبا، تداعی کننده رنگ های پاییزی است و برای دکوراسیون خانه بسیار مناسب است.
بنت قنسول صورتی
بنت قنسول صورتی در دماهای پایینتر رشد بهتری دارد و دارای گلبرگهای صورتی و صفید است. این گیاه برای خانه های کم نور گزینه مناسبی است.
مشکلات و بیماری های بنت قنسول
علت ریزش برگ های بنت قنسول
این مشکل می تواند به دلیل کم بودن ازت موجود در خاک ، ضعف ریشه ، استفاده بیش از اندازه از کود های شیمیایی ، آبیاری بیش از حد و بیماری های ریشه ایجاد شود، ابتدا علت را شناسایی و سپس به رفع آن اقدام کنید. ریزش برگ های سبز و سالم می تواند به علت جا به جایی گلدان گیاه، تعویض گلدان، خیس شدن برگ ها در زمان آبیاری، تشنگی گیاه و یا کمبود ازت خاک باشد.
علت خشک شدن گیاه از پایین
علت خشک شدن گیاه به این صورت پوسیدن ساقه و ریشه های گیاه از پایین است که به دلیل آبیاری بیش از اندازه و یا نبود تهویه و زهکش مناسب در خاک گیاه ایجاد می شود. در صورت بروز این مشکل احتمال مرگ گیاه وجود دارد. گیاه را از گلدان خارج کنید، قسمت های پوسیده ریشه و گیاه را حذف کنید و باقیمانده آن را در خاک و گلدان جدید بکارید و به آن قارچکش بزنید.
علت ریزش برگ گل کریسمس از پایین
مشکل از آبیاری غلط و یا کم است. توجه داشته باشید که سوراخ های انتهایی گلدان باز باشند تا آب به راحتی از گلدان خارج شود و خاک نیز از زهکشی خوبی برخوردار باشد. برای آبیاری نیز توجه کنید که آب را بر روی برگ ها نریزید زیرا موجب ایجاد لک بر روی برگ ها می شود و ریزش آن ها میشود. حتما قبل از آبیاری آب را به مدت 24 الی 48 ساعت در جایی ساکن قرار دهید تا کلر آن بپرد و حتما دقت کنید که به اندازه ی کافی به این گیاه آب دهید چراکه تقریبا به آب زیادی احتیاج دارد.
علت پژمرده شدن گل کریسمس
گرمای بیش از اندازه و تشنگی گیاه و همین طور آبیاری بیش از حد می تواند از علت های بروز این مشکل باشد ، علت را ریشه یابی و سپس به رفع آن اقدام کنید. کمبود رطوبت نیز این مشکل را ایجاد میکند و برای رفع آن می توانید از روش های تامین رطوبت کمک بگیرید.
علت سوختگی کنار برگ ها
این مشکل به دلایل مختلفی مانند : کمبود کلسیم استفاده از کودهای دارای آمونیوم و تابش آفتاب سوزان در فصل تابستان میتواند ایجاد شود.
علت تاخیر در گلدهی بنت قنسول
کاهش درجه حرارت محیط و یا کوتاه نبودن ساعات روشنایی برای گیاه می تواند موجب ایجاد این مشکل برای گیاه شود. دقت کنید که این گیاه روز کوتاه است و برای گلدهی باید شرایط نگهداری مناسبی را برای آن فراهم کنید.
دلیل رشد بیش از حد گیاه و کم پشت شدن آن
استفاده بیش از اندازه از کود شکری و یا ازت یا گرفتن قلمه در فصل بهار و تابستان این مشکل را ایجاد می کند. بهتر است گیاه را در زمان های مناسب هرس کنید تا از بد شکل شدن آن جلوگیری کنید، همچنین قسمت های هرس شده را می توانید در گلدان جدید قلمه بزنید.
علت زرد شدن برگهای گل کریسمس از قسمت پایینی
زیاد بودن آبیاری احتمالا دلیل ایجاد این عارضه است، آبیاری را کاهش دهید و زمانی که سطح خاک 2 الی 3 سانتیمتر خشک شد، گیاه را آبیاری کنید.
علت از بین رفتن رنگ برگ ها و سبز شدن آنها
بوجود آمدن این عارضه به دلیل پایان یافتن دوره گلدهی این گیاه می باشد و باید تا دوره بعدی گلدهی گیاه و کوتاه شدن روزها صبر کنید. کمبودن نور مورد نیاز گیاه نیز می تواند منجر به سبز شدن برگ ها شود.
علت کم شدن رشد گیاه
کند شدن رشد گیاه و کوچک شدن برگ ها و جوانه‌های جدید به دلیل کمبود مواد مغذی خاک است که برای رفع این مشکل میتوانید خاک های سطحی گیاه را با خاک جدید جایگزین کنید و یا آن را ماهی یکبار با کود کامل تغذیه کنید.
علت پیچ خوردگی برگ های بنت قنسول
تجمع آمونیوم در برگ های گیاه موجب پیچ خوردگی برگ های پایین و ایجاد نوار زرد رنگ بر روی برگ ها آن میشود که در شرایط سرما و رطوبت زیاد آسیب جدی به گیاه میرساند. در استفاده از کودهای نیتروژن دار دقت لازم را به عمل آورید.
آفات گل کریسمس
شته گل کریسمس
در صورتی که این مشکل در هر کدام از گیاهانتان مشاهده کردید، به سرعت آن را از بقیه دور کنید تا بقیه دچار مشکل نشوند. به دلیل خطراتی که در استفاده از سموم وجود دارد، بهتر است ابتدا روش های کم خطر را امتحان کنید. ابتدا چند قطره مایع ظرفشویی را در یک لیتر آب حل کنید به صورتی کف نکند، سپس بر روی شاخ و برگ گیاه اسپری کنید و یا از پیف پاف استفاده کنید و آن را با فاصله 40 سانتیمتر بر روی برگ ها و شاخه ها و خاک گیاه اسپری کنید.
در صورت زیاد بودن حشرات باید از سم استفاده کنید که توصیه می شود تا جای ممکن از سموم غیر شیمیایی و ارگانیک مانند پالیزین وتند اکسیر استفاده کنید.
شپشک آردآلود
شپشک آرد آلود منجر به ایجاد زخم های پنبه ای شکل بر روی برگ ها گیاه می شود. این حشرات موذی از شیره گیاه تغذیه میکنند و منجر به زرد شدن گیاه و نابودی آم میشوند. حشرات را با دستمال یا پنبه تمیز آغشته به آب و صابون از روی برگ ها و ساقه گیاه حذف کنید و سپس با سموم حره کش نفوذی گیاه را سمپاشی کنید.
کپک خاکستری
کپک خاکستری که بر روی بنت قنسول ایجاد می شود، نوعی قارچ است. برای رفع این مشکل قسمت های آلوده را حذف کنید و گیاه را در خاک و گلدان جدید و تمیز بکارید، سپس برای اطمینان از سلامت گیاه با قارچ کش آن را سمپاشی کنید.
