گیاه آرالیا از خانوادهی آرالیاسه بوده و به آرالیای برگ پهن یا ژاپنی نیز معروف است. بومی شرق آسیا میباشد. گیاه آرالیا از جمله گیاهان آپارتمانی همیشه سبز است و در سرزمین خود به صورت درختچههایی همیشه سبز رشد میکند. ارتفاع گیاه آرالیا به حدود ۳ تا ۶ متر میرسد. برگ های گل آرالیا مانند پاپیتال و پنجه ای با 5 ، 7 و 9 بریدگی عمیق گل ها با هم متفاوت هستند، همیشه سبز، با رنگ سبز روشن و براق، سریع الرشد و ارزان.نگهداری آن ساده است، برگ ها نسبت به ماده ی براق کننده ی شیمیایی حساس هستند، در اواسط تابستان گل های سفید ریز به صورت خوشه ظاهر می گردد، احتیاج به نور بیشتری دارد. این گیاه جزو گیاهان مقام به نور کم ، مناسب برای منازل و نامناسب برای ادارات و کارخانجات (به علت حساسیت نسبت به سرما) میباشد.
گیاه آرالیا از نظر شکل ظاهری به چه صورت میباشد؟
برگهای این گیاه براق و پنجهای شکل بوده و از ۵ یا ۷ یا ۹ لب تشکیل شده است. شباهت برگهای گیاه آرالیا به برگهای درخت انجیر موجب شده است که این گیاه، نخل برگانجیری نیز خوانده شود. برخی از انواع آرالیا برگهایی طلایی و یا ابلق دارند که در مقایسه با گونههایی که برگهای سبز یکدست دارند، رشد آهستهتری داشته و پرورش آنها نیز مشکلتر است. در این گیاه در اواسط تابستان، گلهای سفید ریز (به صورت خوشه) ظاهر میگردد. این گیاه ممکن است در برخی از افراد حساسیتهای پوستی نیز ایجاد نماید.
شرایط نگهداری از آرالیا
نور
اگر چه مکان های پر نور را ترجیح می دهند ولی در نیم سایه و نیم آفتاب قابل نگهداری هستند. آرالیا جزو گیاهان مقام به نور کم است.
دما
قابلیت تحمل زیادی دارند و در درجه حرارت صفر تا ۲۱ درجه ی سانتیگراد به رشد خود ادامه می دهد. به طور کلی این گیاه دمای کمتر را دوست داشته ولی نسبت به سرما نیز حساس است و در دمای بالا نیز ساقههای آن بیش از اندازه نازک و بلند میشوند.
آبیاری
برای آبیاری گیاه آرالیا، اجازه دهید سطح خاک کاملا خشک شود. در زمستان هفته ای یکبار به آبیاری احتیاج دارد. بهتر است در فصول سرد سال میزان آبیاری را کاهش دهید. آبیاری بیش از اندازهی این گیاه موجب پوسیدگی ریشههای آن خواهد شد.
رطوبت
گیاه آرالیا نیازمند رطوبت بالا میباشد به طوری که در تابستان لازم است هر روز آبپاشی شود و در زمستان نیز ۲ بار در هفته احتیاج به غبارپاشی دارد. همچنین برای تامین رطوبت این گیاه میتوانید برای گیاهتان جزیره درست کنید. برای این کار ابتدا ظرفی پر از آب در کنار گیاهتان قرار داده و یا زیر گلدانی بزرگتری انتخاب و آن را پر از سنگ کرده و تا نیمه آن را پر از آب کنید. سپس گلدان را بر روی آن قرار دهید؛ به نحوی که کف گلدان با آب در تماس نباشد.
تغذیه
برای بهبود رشد گیاه بهتر است در فصل بهار و تابستان، هر ۲ هفته یکبار و در پاییز و زمستان کوددهی را به ۱ بار در ماه کاهش دهید. برای کوددهی نیز بهتر است به گیاهتان کودهای مایع یا جامد محلول در آب داده شود.
خاک مناسب
به خاکی غنی از مواد مغذی، اسیدی و زهکش نیاز دارد. ترکیبی از خاک مخصوص گلدان با پرلیت یا خاک کمپوست، گزینهی مناسبی برای گیاه آرالیا میباشد. همچنین خاک لیمونی بهترین خاک است.
تعویض گلدان
هر سال با شروع فصل رشد گلدان را فقط با یک اندازه بزرگتر تعویض نمایید، گیاه دوست دارد ریشه هایش نزدیک به هم باشد برای همین از گلدان خیلی بزرگ استفاده نکنید. چنانچه شاخه ها دراز و منحرف و فاصله برگ ها زیاد باشد پس از تعویض گلدان احتمال دارد انتهای شاخه ها بشکند، محل قطع شده را با گرد گوگرد ضدعفونی کنید. اگر گلدان گل آرالیا بزرگ باشد گل نمی دهد
تمیز نمودن برگ ها
از مواد براق کننده ی شیمیایی استفاده نکنید، غبار پاشی برگ ها را نیز تمیز می نماید. گل ها را در معرض قطرات آب قرار ندهید.
هرس آرالیا
زمان مناسب برای انجام این کار فصل بهار می باشد و این گیاه در شرایط محیطی مناسب می تواند تا ارتفاع 2.4-1.8 متر رشد کند که با هرس کردن می توان آنرا به 120 – 60 سانتیمتر محدود کرد. نباید در هرس کردن این گیاه شدت عمل به خرج داد چون گیاه دچار استرس می شود. قبل از این کار حتما گیاه را آب دهید تا بتواند بعد از انجام هرس رشد و فعالیت مجدد خود را آغاز کند. می توان شاخه های جوان را سر زنی کرد تا رشد شاخه های جانبی بیشتر شود و گیاه بیشتر رشد افقی نماید تا عمودی. بدین منظور می توان در حدود 60 الی 120 سانتیمتر از یک شاخه را کوتاه کرد و برش را دقیقا از بالای یک گره برگی زد. چنین هرسی منجر به شکل بوتهای گیاه خواهد شد. برای تحریک گیاه به تولید شاخه های جدید و جوان می توان حدود 30٪ از شاخه قدیمی را از ناحیه اتصال به ساقه اصلی کوتاه کرد. شاخه های سنگین و شکسته و بد شکل را نیز قطع کنید. این اعمال منجر می شود تا رشد شاخه های جدید و جوان تحریک شود.
تکثیر آرالیا
تکثیر با قلمه
با قلمه ساقه می توان آرالیا را تکثیر کرد. قلمه ها در اواخر فصل بهار تا اواسط تابستان تهیه می شوند و بهتر است که ۵-۳ گره داشته باشند. تمامی برگ ها را بجز ۲-۱ برگ آخر از قلمه جدا کنید و قلمه ها در بستری از مخلوط پیت و خاک کاشته می شوند. محل کاشت را می توان با پلاستیک پوشاند تا رطوبت در اطراف قلمه ها باقی بماند. بستر را باید همواره مرطوب نگه داشت.
تکثیر با بذر و پاجوش
جداسازی و کاشت پاجوش ها از گیاه مادری روش دیگر تکثیر آرالیا است. اگرچه از بذر این گیاه نیز می توان استفاده کرد اما روش معمولی نیست زیرا بسیاری از نمونه هایی که به عنوان گیاه خانگی نگهداری میشوند بذر تولید نمیکنند. بذرها را در هر زمان از سال که بر روی گیاه مادری تشکیل شود می توان در بستر سبکی همانند ورمی کولایت کاشت کرد و دما را در حدود ۲۳-۲۱ درجه سانتیگراد نگه داشت. در چنین شرایطی حدود ۲۰-۱۵ روز بعد بذرها جوانه میزنند.
خواص درمانی گیاه آرالیا
درمان سرماخوردگی
یکی از مهم ترین خواص درمانی گیاه آرالیا درمان سرما خوردگی می باشد. این گیاه به دلیل وجود ساپونین در درمان سرماخوردگی بسیار موثر می باشد. بهترین درمان برای سرما خوردگی استفاده از نعناع خشک می باشد.
درمان سرفه های مزمن و آسم
یکی دیگر از خواص درمانی گیاه آرالیا درمانی موثر جهت سرفه های مزمن و آسم می باشد. همچنین در طب سنتی از گیاه عشقه برای سرفه بسیار استفاده می گردد.
درمان بیماری های پوستی
این گیاه به عنوان جایگزین گیاه سارساپاریلا در درمان بیماری های پوستی موثر می باشد.
درمان درد پشت
سرخ پوستان آمریکای شمالی از گیاه آرالیا به صورت داخلی جهت درمان درد پشت استفاده می نمایند.
درمان تب یونجه
از فرآورده های گیاه آرالیا به صورت داخلی در درمان تب یونجه استفاده می گردد.
انواع گیاه آرالیا
آرالیا مینیاتوری
گونهای از گیاه آرالیا بوده؛ با برگهای مشابه، اما در سایز کوچکتر. این گیاه برای فضاهای کوچک مناسب است.
آرالیا کالیفرنیا
آرالیا کالیفرنیا یکی از مشهورترین گونههای آرالیا است. شکوفههای سفید رنگ و برگهای زرد و طلایی آرالیا کالیفرنیا در فصل پاییز، از بارزترین ویژگی این گل میباشد.
آرالیا چوب شیطان
اینگونه از آرالیا با ظاهری استوایی، ساقههایی خاردار دارد که با برگهای بزرگ و چترمانند احاطه شدهاند. گلهای این گونه نیز سفید رنگ هستند.
آرالیا مینگ
در این گیاه رگها به رنگ سبز تیره و با ساختاری براق میباشند. این برگها دارای سه برگچهی سوزنی شکل و جدا از هم هستند. این گیاه دارای برگهای منفرد با اشکال متنوع (از تخم مرغیِ کشیده تا نیزهای شکل) میباشند.
آفت گل آرالیا و مشکلات
- در هوای گرم ساقه های بیش از اندازه بلند و ضعیف می شوند و فاصله بین برگ ها نیز زیاد می شود و برخی برگ ها نیز به سمت پایین خم می شوند همچنین تماس برگ های گیاه با شیشه داغ در طی تابستان موجب سوختن نوک و حاشیه برگ ها می شود.
- لازم به ذکر است که منظور از رطوبت همیشگی بستر خاک در طی فصول رشد، خیس و غرقاب شدن خاک نیست زیرا در صورت آبیاری بیش از اندازه علاوه بر این که برگسار گیاه خود را می اندازد، ادامه این شرایط منجر به پوسیدگی ریشه های این گیاه می شود.
- آرالیا دما را می تواند تا نزدیک صفر درجه سانتیگراد نیز تحمل می کند اما به تدریج برگ ها سیاه رنگ می شوند. همچنین تماس برگ های گیاه با شیشه سرد در طی زمستان موجب سیاه شدن برگ ها می شود و با ادامه کاهش دما و رسیدن دما به ۱۵- درجه سانتیگراد از بین خواهد رفت.
- پوسیدگی ریشه از دیگر بیماری های آرالیا است و زمانی که علائم مشاهده می شوند بعید است که بتوان گیاه را نجات داد. برگ های گیاه آلوده وقتی آبیاری میشوند خم می شوند و برگ های موجود در پایین گیاه زرد شده و می ریزند و ریشه ها نیز قهوه ای می شوند. باید مانع از ایجاد این بیماری شد. از خاک ضدعفونی شده برای کاشت این گیاه استفاده کنید و خاک گلدان باید زهکش بسیار خوبی داشته باشد و هرگز به گیاه بیش از اندازه آب ندهید.
- شته ها و شپشک های آردآلود به دلیل تغذیه از شیره گیاه موجب بدشکل و زرد شدن برگ های جوان این گیاه می شوند و ممکن است گیاه آلوده کوتاه قامت شود. هر دوی این آفات ماده چسبناک عسلک تولید می کنند که موجب چسبندگی سطح برگسار گیاه می شود.
- زنگ از بیماری های قارچی این گیاه است که نقاط نارنجی- زرد رنگی بخصوص در سطح زیرین برگ ها تشکیل می شود. سطح رویین برگ هایی که به شدت آلوده شده اند زرد و یا قهوه ای می شود و برگ های آلوده که نابالغ نیز هستند ریزش می کنند. برای جلوگیری از شیوع این بیماری باید مانع از خیس شدن برگسار در حین آبیاری شد و برگ هایی که علائم اولیه را نشان می دهند جدا کرد. در صورت شدت بیماری زنگ می توان از قارچکش استفاده کرد.
علت خم شدن برگها و پوسیدگی ریشهی این گیاه چیست؟
علت این امر، آبیاری زیاد است . در این حالت برگهای گیاه خم و برگهای پایینی گیاه زرد شده و میریزند و ریشهها نیز قهوهای میشوند. برای رفع این مشکل، آبیاری را کاهش دهید و از خاک ضدعفونی شده برای کاشت این گیاه استفاده نمایید. خاک گلدان نیز باید زهکش بسیار خوبی داشته باشد