معرفی انواع خاک

یکی از اصلی ترین نیاز برای نگهداری گیاهان انتخاب خاک مناسب برای کاشت و پرورش می باشد که باید هم متناسب با نوع گیاه و هم دارای مواد مغذی جهت رشد گیاهان باشد، پس انتخاب یک خاک مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه این مطلب انواعی از خاک‌ها را معرفی کرده‌ایم.

 

خاک سبک

خاک سبک معمولاً به خاکی اطلاق می ‌شود که مقدار ماسه آن از مقدار خاک رس آن بیشتر باشد این در حالی است که خاک ‌های سنگین تا حد زیادی از خاک رس تشکیل شده ‌اند. آب در خاک‌ های سبک به سرعت عبور می‌ کند و این امر سبب خشک شدن زود هنگام این نوع از خاک می ‌شود. غالباً بهترین نوع خاک برای نگهداری گیاهان آپارتمانی، خاک سبک است.

 

خاک سنگین

خاک سنگین به خاکی اطلاق می شود که حاوی مقادیر زیادی خاک رس است. این خاک بافت متراکمی دارد و آب به سختی در آن نفوذ می کند. به همین دلیل هم این خاک مدت زمان زیادی آب را در خود حفظ می کند. درخت ها و درختچه های مناطق خشک معمولا در خاک سنگین بهتر رشد می کنند.

 

خاک غنی

خاک غنی معمولاً به هر نوع از خاک گفته می ‌شود که غنی از مواد غذایی مورد نیاز گیاه از جمله مواد معدنی، مواد آلی و سایر مواد مورد نیاز گیاه باشد. خاک ‌های غنی در روند رشد گیاهان بسیار مؤثر هستند.

 

خاکبرگ خاک اولیه گیاهان

یکی از رایج ترین نوع خاک گلدان که میشه در همه گلفروشی ها اون رو پیدا کرد خاک برگ هست که از فاسد شدن برگ گیاهان و درخت ها در خاک به دست میاد، این خاک بر خلاف آنچه که مردم تصور میکنند ارزش غذایی بسیار پایینی دارد و بیشتر برای سبک کردن خاک استفاده میشود.

پس اگر از این خاک برای گلدان استفاده میکنید حتما ترکیبی از خاک باغچه و ورمی کمپوست هم در آن استفاده کنید تا هم خاک سبکی داشته باشید و هم مواد مغذی مورد نیاز رشد گیاهان در آن فراهم شود.

 

 

 خاک ماسه ای یا همون خاک شنی

این نوع خاک هم باید با سایر خاک های ترکیب شود چون به تنهایی دارای مواد مغذی لازم برای رشد گیاه نمی باشد و به علت بالا بودن زهکشی، آب خیلی کمتری در خود نگهداری میکند پس برای قله زدن و تکثیر گیاهان گزینه خوبی می باشد ولی حتما باید از ترکیب سایر خاک ها هم برای بالا بردن موفقیت در نگهداری گیاهان استفاده شود، بیشتر برای گیاهان گوشتی میتوان از  ترکیب خاک باغچه با کوکوپیت و پیت ماس استفاده شود.

 

خاک رسی

همانوطر که از نام این خاک پیداست از دانه های ریز رس تشکیل شده و به شدت زهکشی و تهویه پایینی دارد و به هیچ وجه به تنهایی نباید برای گیاهان آپارتمانی استفاده شود و حتما با سایر خاک ها ترکیب کنید و زمانی که گیاه رو آبیاری کنید متراکم تر شده و موجب خفگی و مرگ گیاهان شما خواهد شد.

 

 

 پیت ماس

یکی از خاک های خوب که میتونید برای تمامی گیاهان آپارتمانی استفاده کنید پیت ماس می باشد نام دیگر آن خاک تورب می باشد، این خاک از بقایای خزه‌ای به نام اسفاگنوم، جلبک‌ها و برگ‌هایی پوسیده تشکیل شده است. رنگ این خاک سیاه با دانه بندی درشت میباشد که همین خود موجب بالا رفتن زهکشی و تنفس خوب گیاه می شود ولی برای بهتر شدن عملکرد آن میتوان آن را با مقدار خیلی کمی خاک باغچه و پرلیت ترکیب نمود تا یک خاک بسایر عالی و جون‌دار برای گیاهان باشد.

این خاک قیمت بسیار ارزانی دارد و در اکثر گلفروشی ها برای پر کردن گلدان از آن استفاده میشود.

اگر پیت ماس رو در خاک های سنگین و رسی استفاده کنید موجب بهبود یافتن تهویه و به نوعی سبک شدن خاک می‌شود و در خاک ماسه‌ای هم سبب بیشتر شدن حاصلخیزی و افزایش قدرت نگهداری آب میشه.

 

 

 کوکوپیت

از انواع خاک گیاهان آپارتمانی میتوان به کوکوپیت اشاره کرد که از پوست درخت نارگیل تهیه میشه و میتوانید برای خیلی از گیاهان آپارتمانی از آن استفاده کنید ولی به هیچ وجه این خاک هم به تنهایی برای استفاده به عنوان خاک اصلی توصیه نمیشه.

این خاک قیمت بالایی داره و میتواند رطوبت زیادی در خودش ذخیره کند و بیشتر با خاک هایی مثل خاک باغچه، ورمی کمپوست، پیت ماس و پرلیت ترکیب میشود و یک خاک بسیار عالی برای گیاهان شما میتواند باشد.

خاک کوکوپیت دارای ویژگی‌هایی هست که عبارتند از

• به شدت قابلیت نگهداری آب را دارد و میتواند خاک رو برای مدت طولای تری مرطوب نگهداری کند.
• تخلخل هوایی بالایی دارد و میتواند گزینه خوبی برای تنفس گیاهان باشد.
• بخاطر داشتن مواد مغذی خوب میتونه عمل رشد ریشه در خاک رو افزایش بده.
• عاری از موادی هست که موجب رشد علف هرز در خاک بشه.
• برای جوانه زنی استفاده نکنید چون زمان جوانه زنی را افزایش میده.

 

 

 پرلیت

یکی از انواع خاک گلدان که حتما باید با سایر خاک ها برای بالا بردن رطوبت و زهکشی استفاده شود پرلیت می باشد، این خاک نوعی سنگ معدنی (آتشفشانی) می باشد که به رنگ سفید میتوان پیدا کرد. این خاک دارای ۲ الی ۶ درصد آب در ترکیب خود می باشد و تبادل هوایی و گازی رو در خاک افزایش میده، یکی از ویژگی های بارز پرلیت استریل کردن و تمیز نگهداشتن خاک می باشد و بخاطر رنگ سفید خود خاصیت عایقی در مقابل نور مستقیم خورشید دارد.

همیشه به اندازه مشخص و کمی از این نوع خاک در ترکیب خاک گلدان استفاده کنید چون وجود بالای آن در خاک موجب بالا رفتن رطوبت بعد از آبیاری و زیاد شدن هوا در خاک گلدان خواهد شد.

 

 

 ورمی کمپوست

ورمی کمپوست خود به تنهایی خاک گلدان نمی باشد و یک کود آلی بسیار نرم با جرم کم و بدون بو می‌باشد که برای تقویت گیاهان و بالا بردن حاصلخیزی گیاهان استفاده می شود، ظاهری قهوه ای رنگ و شبیه به پودر گرانوله دارد. ورمی کمپوست خاک بسایر سبکی بوده و قابلیت بسیار بالایی در نگهداری آب در خود دارد، همچنین با دارا بودن مواد لازم برای تحریک گیاه برای رشد میتونه رشد بسایر خوبی به گیاه شما بده و ریز مغذی هایی مانند روی،مس، منگنز، آهن را در خود دارد که یک کود بسیار عالی و ارگانیک به حساب میاد.

 

 

خاک لومی

انواع خاک گلدان و پرکاربردترین خاک هایی که میتونید برای گیاهان خود استفاده کنید خاک لومی است، که بیشتر برای کاشت سبزیجات از آن استفاده میشود ولی میتوان برای گیاهان آپارتمانی هم مورد استفاده قرار بگیرد.

در کنار این خاک حتما از ورمی کمپوست هم استفاده کنید، یکی از ویژگی ها بارز این خاک بهتر شدن دسترسی ریشه گیاه به مواد مغذی و آب می باشد.

 

 هوموس

از دیگر خاک های مناسب گلدان که دارای مواد مغذی بسایر زیادی هست خاک هوموس می باشد که از تجزیه بقایای حیوانات و گیاهان بر روی خاک تولید می شود و رنگ قهوه ای تیره و در برخی مواقع سیاه دارد. این خاک هم به عنوان یک کود با مواد آلی کاربرد زیادی دارد.

 

 

خاک سیلتی

خاک سیلتی خاک بین خاک شنی و رسی قرار میگیرد و برای نگهداری انواع گیاهان آپارتمانی کاربرد دارد، البته میزان درشتی و یا ریزی این خاک نام آن را تغییر میدهدی و بیشتر به خاک سیلتی رسی و یا خاک سیلتی شنی شناخته می شود.

 

 

 خاک باغچه

یکی از غنی ترین خاک هایی که همیشه و همه جا در دستر هست خاک باغچه می باشد که بسیار سنگین بوده و به هیچ وجه به تنهایی برای گیاهان خود استفاده نکنید، این خاک دارای مواد مغذی بالایی بوده و سعی کنید هرچند مقدار کم آن را برای گلدان ها استفاده کنید.

 

 

خاک‌های اسکلتی

خاک‌های اسکلتی از دیگر انواع خاک می‌باشد. خاک‌های اسکلتی به خاک‌هایی اطلاق می‌گردد ک. در حدود ۷۵% آن را دانه‌هایی بزرگتر از ۲ میلی‌متر از قبیل: قلوه سنگ، دیگ و شن تشکیل می‌دهند. این خاک‌ها، آب را به مقدار زیاد از خود عبور می‌دهند و لذا همیشه خشک است.

 

 

خاک‌های رسوبی

خاک‌های رسوبی از انواع خاک‌های موجود در ایران است که مواد تشکیل دهنده‌ی این نوع از خاک ها، ته نشست رودخانه‌ای است. انواع خاک‌های رسوبی عبارتند از: خاک‌های رسوبی بافت ریز و خاک‌های رسوبی بافت درشت.

خاک‌های رسوبی بافت ریز

خاک‌های رسوبی بافت ریز از انواع خاک‌های رسوبی می‌باشد که این نوع از خاک‌ها به صورت لایه لایه هستند و در بعضی موارد برخی از افق‌های نیمرخ دارای مواد آلی است. وجود این مواد دلیل بر این است که این خاک مواد آلی دار قدیمی در زیر خاک جدیدتری مدفون گشته است. این خاک‌ها دارای مقدار زیادی کربنات کلسیم است و ممکن است خاک رسوبی، شور نیز باشد. این نوع از خاک چنانچه شور نباشد انواع مختلف گیاهان از قبیل: گندم، جو، چغندر، سبزی‌ها و درختان میوه در آن به خوبی رشد کرده، محصول می‌دهند.

 

خاک‌های رسوبی بافت درشت

خاک‌های رسوبی بافت درشت از دیگر انواع خاک‌های رسوبی است و این خاک‌ها دارای کم و بیش سنگریزه‌های گوشه دار هستند. این نوع خاک معمولا شور نیست مگر در مواردی که رسوب‌ها از مارن‌های آهکی نمکی و گچی به وجود آمده باشد. خاک‌های رسوبی بافت درشت حاصلخیز نیست، زیرا از لحاظ پوشش گیاهی فقیر است و همچنین زیاد بودن سنگریزه در آن و کم بودن ظرفیت نگهداری آب و … در کشاورزی چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. در مواردی که آب کافی و ارزان در اختیار باشد، قطعات کوچکی از آن برای ایجاد باغ‌های میوه و بیشه زار استفاده می‌شود.

 

 

خاک‌های شور و قلیایی

خاک‌های شور و قلیایی از دیگر انواع خاک موجود در ایران می‌باشد. این نوع خاک، مخصوص مناطق خشک و نیمه خشک و نیمه مرطوب است. منشاء شور بودن و قلیایی بودن آن به ماده اولیه یعنی سنگ اصلی، آب زیرزمینی شور و آب جاری شور می‌باشد.

از اراضی شور، به عنوان چراگاه برای دامها، به ویژه شتر و بز و گوسفند، استفاده می‌شود. زمین‌های خیلی شور برای کشت گیاهان زراعتی گندم و جو و … مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، مگر آنکه قبلا اصلاح شده باشد. بعضی از خاک‌های شور پس از آنکه اصلاح گردید محصول قابل توجهی می‌دهد.

در خاک‌های قلیایی برعکس خاک‌های شور، سدیم محلول بسیار کم، ولی سدیم قابل تبادل بسیار زیاد است.ph خاک‌های قلیایی بیش از ۸ و نمک آن کم و ساختمان آن ستونی است. خاک‌های قلیایی معمولا در سطح وسیعی دیده نمی‌شود بلکه به صورت لکه‌هایی با خاک‌های شور وجود دارد. قسمتی از این نوع خاک‌ها به صورت چراگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد و قسمتی هم به صورت اراضی بایر بدون استفاده افتاده است.

 

خاک‌های فلاتی

خاک‌های فلاتی نیز از انواع خاک‌های موجود در ایران است که شامل خاک‌های بیابانی (خاک‌های خاکستری و خاک‌های سرخ بیابانی)، خاک‌های قهوه‌ای و خاک‌های بلوطی رنگ می‌باشد.

 

خاک‌های بیابانی

خاک‌های بیابانی از دیگر انواع خاک موجود در ایران است این نوع از خاک مخصوص آب و هوای بسیار خشک و زمین غالبا فاقد پوشش گیاهی است. اختلاف درجه حرارت بین شب و روز و تابستان و زمستان بسیار زیاد می‌باشد. این خاک‌ها از لحاظ مواد آلی بسیار فقیر و واکنش آن قلیایی است. خاک‌های سرخ بیابانی و همچنین خاک‌های خاکستری بیابانی غالبا شور است. سطح وسیعی از ایران را انواع خاک‌های خشک (قرمز و خاکستری) پوشانیده است، این نوع از خاک‌ها در تمام زمین‌های خشک ایران وجود دارد. در نقاطی که خاک‌های بیابانی شور نباشد و قشر سخت نمکی در زیر آن وجود نداشته باشد چنانچه آب کافی در اختیار باشد، می‌توان از از این نوع خاک‌ها به عنوان زمین زراعتی استفاده کرد و محصول قابل توجهی به دست آورد. چون در این نواحی هوا خشک است نه تنها مواد غذائی خاک شسته نمی‌شود بلکه امکان دارد مقداری املاح مختلف نیز به وسیله آب زیرزمینی در هنگام تبخیر به سطح زمین بیاید و در آنجا جمع و انباشته گردد. از این رو خاک‌های نامبرده نمی‌تواند از لحاظ مواد غذایی فقیر باشد.

 

 

خاک‌های قهوه ای

خاک‌های قلیایd از دیگر انواع خاک‌ها هستند که می‌توان به آن اشاره کرد این خاک‌ها در شرایط آب و هوایی نیمه خشک تکامل می‌یابد. مقدار باران در مناطقی که خاک‌های قهوه‌ای استپی وجود دارد، ۲۵۰ تا ۴۰۰ میلیمتر در سال است. بیشتر این باران در فصل زمستان و بهار می‌بارد و تابستان این مناطق خشک است. خاک‌های قهوه‌ای استپی فراوانترین تیپ خاک موجود در ایران است. ۲۵۰ تا ۴۴۰ میلیمتر باران سالیانه برای کشت صیفی بسیار کم، ولی برای رویش غلات و گیاهان مرتعی کافی است. از این رو از خاک‌های قهوه‌ای در اراضی تقریبا مسطح و اراضی شیب دار غالبا به صورت مرتع استفاده می‌شود. زمین‌های هموار آن برای کشت غلات گندم و جو نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که محصول متوسط و گاه خوبی می‌دهد. چنانچه آب کافی در اختیار باشد، انواع مختلف گیاهان زراعی از قبیل: پنبه، چغندرقند، چغندر گاوی، گندم، سبزی و … در این نوع خاک به عمل می‌آید.

 

خاک‌های بلوطی رنگ

خاک‌های بلوطی از دیگر انواع خاک موجود در ایران می‌باشد. این نوع از خاک مختص آب و هوای نیمه خشک یا نیمه مرطوب است. بیشتر در زمین‌های پرشیب و کوهستانی وجود دارد. خاک‌های بلوطی رنگ از لحاظ پوشش گیاهی غنی‌تر از خاک‌های قهوه‌ای استپی است. گیاهان اصلی این خاک‌ها را علف‌ها و بوته‌ها تشکیل می‌دهند، با وجود این در ته دره‌ها درختانی مانند زبان گنجشک، بلوط و … نیز می‌رویند. در ایران از این نوع خاک‌ها برای کشت غلات و معمولا گندم دیم استفاده می‌شود. چنانچه آب قابل آبیاری در اختیار باشد با آبیاری مصنوعی، پنبه هم در آن نواحی می‌توان کاشت.

 

لیکا

لیکا دانه های سبک رس منبسط شده است. می توان از آن در ته گلدان به عنوان زهکش استفاده نمود. در مخلوط خاک هم جهت سبک شدن بستر کاشت و ایجاد تخلخل در خاک و حرکت ریشه و هوا دهی ریشه را تسهیل می نماید. ضمناً جهت جذب آب نیز موثر می باشد. می توان تا ۲۰ درصد حجم خاک را از آن تشکیل داد.

 

 

خاک های پوده ای

از کشت زیاد در بهار خودداری شود، زیرا باعث خشک شدن لایه های سطحی شده و خاک در برابر فرسایش باد آسیب پذیر می شود. پوده های سطحی شخم عمیق می تواند با سیلت یا رس واقع در زیر پوده ها، آمیخته شود. این می تواند به ثبات پوده ها کمک کند و ممکن است اسیدیته را کاهش دهد.