مسائلی که باید از درختان سرو بدانید

سرو درخت همیشه سبزی است که در بیشتر مناطق ایران می‌روید.

درخت سرو به عنوان درخت ملی ایران در فهرست درختان ملی دنیا ثبت شده‌است. سرو به عنوان نماد آزادگی، پایداری و زندگی توصیف می‌شود و در فرهنگ ایران جایگاه کلیدی دارد. این درخت به عنوان یک درخت درست قامت و همیشه سبز حتی در سرما پایداری می‌کند. درست قامتی سرو (سرو سهی) از آن جهت مهم است که بر خلاف درختان دیگر با تغییر عوامل و فشارهای داخلی و خارجی در نهایت به چپ یا راست منحرف نمی‌شود و روند رشد درست خود را حفظ می‌کند از اینرو ایرانیان باستان آن را الگوی طبیعی برای انسان می‌دانستند.

 

 

ویژگی های چوب سرو

رنگ چوب سرو به طور کلی زرد مایل به قهوی است که در فصل سرما تیره تر هم می شود. چوب سرو بسیار سبک است و کار روی آن بسیار راحت. انعطاف چوب بالا بوده و می توان در حالت های مختلف از آن بهره برد. مقاومت چوب در برابر آفت های مختلف زیاد بوده و برای خراطی ایده آل است.  از این چوب برای دکوراسیون، نماسازی ساختمان، ساخت گیتار های فلامنکو و دیگر ساز ها. استفاده می شود.

 

آفات و بیماری های درخت سرو

شته ارس

میزبان این آفت سرو کوهی بوده و شته با حمله به جوانه های درخت باعث آسیب آن ها می‌شود. تعداد شته ها در آب و هوای گرم و خشک بیشتر و در آب و هوای بارانی کمتر می‌شود. این آفت موجب می‌شود رنگ برگ های درخت قهوه ای شده و سرشاخه های درخت خشک شوند.

 

شپشک آرد آلود سرو

این حشره بر روی ساقه درخت قرار می‌گیرد و با فرو بردن خرطوم خود در بافت های گیاهی از آن تغذیه می‌کند. این امر باعث ضعیف شدن گیاه و همچنین تغییر شکل ظاهری آن می‌شود که نامطلوب است. ترشحات حشره می‌تواند باعث جذب نوعی قارچ به نام ساپروفیت فوماژین نیز گردد.

برای جلوگیری از آلوده شدن درخت به این آفت، هرس سالیانه توصیه می‌شود. همچنین در صورت وجود آفت می‌توان درخت را با استفاده از سموم تماسی سم پاشی کرد.

 

آفت های قارچی

آلودگی های قارچی می‌تواند باعث تاول زدن پوست درختان شود. هرس کردن یکی از راه های پیشگیری در برابر آفت ها می‌باشد. همچنین برای از بین بردن قارچ ها در اطراف درخت استفاده از ترکیبات قارچ کش استفاده کنید.

 

پوسیدگی ریشه

این بیماری به سبب آبیاری بیش از حد درخت اتفاق می‌افتد که باعث خفگی و در نهایت پوسیدگی ریشه ها می‌شود. برای پیشگیری از این مشکل توجه کنید که خاک زهکشی مناسب داشته باشد تا آب اضافی از آن خارج شود.

 

 

خواص سرو

اسانس برگ های سرو خاصیت کرم کشی دارد و در هند از میوه و خرده چوب آن به عنوان قابض و همچنین برای دفع انگل می خورند. سرو از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی کمی گرم است و خیلی خشک و عده ای آن را معتدل می دانند. میوه آن از سایر اعضای درخت گرمتر است و رزین و صمغ آن خیلی گرم است و شبیه صمغ کاج می باشد. خواص آن این است که برگش قابض و مدر و محلل است، خونریزی را بند می آورد. خوردن دم کرده برگ آن برای سختی ترشح ادرار و زخم روده ها مفید است و خوردن 10 گرم از برگ خشک ساییده آن با 2 گرم مرمکی برای تقویت مثانه و قطع عادت ادرار در بستر کودکان نافع است.  غرغره دم کرده آن برای درد دندان و زخم های لثه و سستی لثه مفید است و خوردن برگ خشک ساییده آن با عسل که به شکل انگشت پیچ تهیه شده باشد برای تسکین سرفه کهنه نافع است.

 

فواید دارویی و درمانی روغن درخت سرو برای بدن

درمان سرفه

روغن سرو دارای ترکیباتی به نام کامفن است که برای پیشگیری و درمان سرفه مفید می باشند. روغن سرو کوهی به کاهش خلط در سیستم تنفسی کمک می کند و به دلیل خواص ضد میکروبی قوی که دارد، برای پیشگیری و درمان سرفه، آسم و برونشیت مفید می باشد. توصیه می شود که چند قطره روغن سرو را در یک دستگاه بخور بریزید تا در فضا منتشر شود و سعی کنید که نفس های عمیق بکشید. همچنین می توانید چند قطره روغن سرو رقیق شده به وان حمام اضافه کنید و در آن استراحت کنید.

 

درمان واریس

از روغن درخت سرو برای درمان رگ های واریسی استفاده می شود؛ اغلب توصیه می شود که رگ های واریسی را با روغن سرو رقیق شده ماساژ دهید تا به کاهش درد و تورم آن کمک کند.

 

کاهش درد عضلات

ماساژ درمانی با روغن سرو به دلیل خواص ضد اسپاسم طبیعی که دارد، می تواند یک راه موثر برای کاهش درد عضلات بدن به خصوص در ناحیه گردن و کمر باشد.روغن سرو کوهی به دلیل خواص ضد اسپاسم طبیعی که دارد و همچنین با بهبود گردش خون در بدن به درمان سندروم پای بیقرار کمک می کند. علاوه بر این روغن درخت سرو با افزایش جریان خون در بدن و کاهش التهاب برای درمان سندروم تونل کارپال مفید می باشد.

 

درمان سلولیت

روغن درخت سرو برای کاهش سلولیت مفید هستند.

 

استرس و اضطراب

آروماتراپی با روغن سرو کوهی به دلیل بوی خوبی که دارد به آرامش و بهبود خلق و خوی افراد کمک کرده و با کاهش استرس و اضطراب باعث درمان افسردگی می شود.

 

 

درمان سریع زخم ها

روغن سرو به دلیل خواص ضد میکروبی قوی که دارد به درمان سریع تر زخم های پوستی کمک کرده و خطر ابتلا به عفونت زخم را کاهش می دهد.

 

آکنه و جوش صورت

جوش صورت و آکنه اغلب توسط باکتری ها ایجاد می شود. استفاده موضعی از روغن سرو به دلیل خواص ضد باکتریایی که دارد مانند یک آنتی بیوتیک طبیعی عمل کرده و می تواند به پیشگیری و درمان آکنه و جوش صورت کمک کند.

 

درمان زگیل

روغن سرو یک درمان خانگی و طبیعی برای زگیل محسوب می شود؛ روغن درخت سرو دارای خواص ضد ویروسی قوی است به همین دلیل می تواند برای پیشگیری و درمان بیماری های پوستی مانند زگیل استفاده شود.

 

تقویت و افزایش رشد مو

روغن درخت سرو با بهبود گردش خون در پوست سر به تقویت فولیکول ها و افزایش رشد موی سر کمک کرده و خطر ابتلا به ریزش مو را کاهش می دهد.

 

 

 

عوارض و مضرات روغن درخت سرو

آلرژی و حساسیت

روغن سرو یک روغن ضروری است به همین دلیل ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد آلرژی و حساسیت شود که با علائمی مانند بثورات و قرمزی پوست، خارش، تاول و ورم مشخص می شود. توصیه می شود که قبل از استفاده های موضعی از روغن سرو برای کاهش حساسیت آن را با روغن های حامل از جمله روغن نارگیل، روغن جوجوبا، روغن زیتون، آرگان، بادام شیرین، آووکادو یا روغن آفتابگردان رقیق کنید.

 

مسمومیت

بهتر است از خوردن روغن های ضروری جلوگیری شود. برخی از روغن های ضروری از جمله روغن سرو می توانند هنگام مصرف خوراکی باعث مسمومیت شوند.

 

نوزادان و کودکان

متخصصان توصیه می کنند که به هیچ وجه از روغن های ضروری از جمله روغن سرو برای نوزادان و کودکان استفاده نکنید.

 

حیوانات خانگی

روغن سرو می تواند در حیوانات خانگی باعث بروز عوارضی شود به همین دلیل توصیه می شود که آن را از دسترس حیوانات دور نگه دارید.

 

 

 

انواع درختان سرو

درخت سروناز

سروناز از درختان همیشه سبز می‌باشد که بسته به شرایط اقلیمی تا 20 متر رشد می‌کند. این درخت ظاهر خمره‌ ای و هرمی شکلی دارد. برگ‌های این درخت سبز شفاف می‌باشد. چوب سفت و سختی دارد که از چوب آن در ساختمان سازی، سقف کوبی و…استفاده می شود.

 

 

درخت سرو فری/ نانا

درختی زیبا و زینتی محسوب می‌شود، که به صورت درختچه‌ای کوتاه رشد می‌کند. برگ‌های فلس مانند تخم‌مرغی شکل نوک‌تیزی دارد. برگ‌های به رنگ سبز روشن می‌باشد. برای رشد به آفتاب کامل و نیمه سایه نیاز دارد. این درخت بومی در مناطقی از ژاپن و تایوان می‌باشد.

 

 

درخت سرو هرزویل

از درختان تنومند می‌باشد. درختی زیبا و سرسبز می‌باشد.

 

درخت سرو سیمین/ درخت سرو نقره‌ای

درخت سرو نقره‌ای درختی زیبا و زینتی است، که رشد سریعی دارد. درخت سرو نقره‌ ای به درخت سرو سیمین نیز معروف می‌باشد. سرو سمین درخت همیشه سبزی است که برگ‌ های گسترده‌ ای دارد. این درخت بومی مناطقی از ایالت آریزونا و کالیفرنیا می‌باشد. ریشه‌ این گیاه گسترده و سطحی است. ارتفاع این درخت به 10 تا 15 متر می رسد. از جمله سروهای معطر می‌باشد. تاج این گیاه مخروطی است. میوه این گیاه نیز به رنگ قهوه‌ ای است. برگهای این گیاه به رنگ نقره ای است به همین دلیل به آن سرو نقره‌ای می‌گویند. درخت سرو نقره‌ای برای ایجاد حصار و همچنین برای فرسایش خوب مفید است.

 

 

سرو دارتالاب/ سرو تالاب

این درخت بومی مناطقی از ایالت متحده می‌باشد. درختی زیبا و زینتی است. از درختان برگریز می‌باشد طوری که در فصل پاییز تغییر رنگ می‌دهد. درختی از شاخه مخروطیان می‌باشد. ریشه این درخت از ریشه‌های تنفس گرا می‌باشد.

 

 

سرو طبری/ سرو خمره‌ای (کاج طلایی)

سرو طبری درختی زیبا و زینتی است و از جمله درختانی است که در شرایط نامساعد نیز رشد خوبی دارد. به صورت درختچه‌ ای کوچک رشد می‌کند، ارتفاع این درخت به 5 متر می‌ رسد. برگهای این گیاه سوزنی شکل، فلسی و پایا می‌باشد. میوه‌ ای گرد و بیضی مانند دارد که به رنگ قهوه‌ ای کبود می‌باشد. برگ‌ هایی به رنگ سبز روشن دارد.

 

 

سرو خمره‌ای توپی (کامیس خمره‌ای توپی)

درخت بسیار بزرگی نیست ، بیشتر به صورت درخت کوچک است . ارتفاع آن 10 تا 20 متر و با پوستی قهوه ای تیره است که به صورت تکه هایی جدا شده و می ریزند انشعابات آن عمودی است و زمانی که فشار داده شوند بوی ناخوشایندی را متصاعد می کنند

این درخت زیبا بومی چین می‌باشد. در چین این درخت را با نام درخت زندگی می‌شناسند. درخت همیشه سبزی است طوری که در تمام طول سال سبز باقی می‌ماند. برگ‌های سوزنی شکلی دارد. برگ های این گیاه نیز فلس مانند، متقابل و پهن می‌باشد.

مخروط های تخم مرغی شکل با طول 15 میلی متر ، در ابندا گوشتی و پوشش خاکستری مایل به آبی دارند

 

 

سرو خمره‌ای نوکدار (کامیس خمره‌ای نوکدار)

این درخت نیز همچون نوع توپی آن بومی چین می‌باشد، که به درخت زندگی مشهور است. درخت همیشه سبز رنگی است. برگهای این گیاه به رنگ سبز روشن می‌باشد. از این درخت بیشتر برای کاشت تک درخت یا دیوار سبز استفاده می‌شود. دارای گونه‌های مختلف پاکوتاه و پا بلند می‌باشد.

 

 

سرو زربین

سرو زربین برگهای سوزنی شکلی دارد که ارتفاع آن به حدود 20 تا 30 متر می‌رسد. گلهای مخروطی مانندی به رنگ لیمویی دارد که این گلهای در اواسط فصل بهار شکوفه می‌دهد و منظره زیبایی را نمایان می‌کند. برگ‌ های این گیاه نیز به رنگ سبز می‌باشد. درخت همیشه سرسبزی است. این درخت بیشتر در نواحی سردسیر رشد می‌کند. شاخه‌ های این درخت مایل به شکل افقی می‌باشند. شاخه این درخت معمولاً به رنگ قهوه‌ای روشن مایل به خاکستری می‌باشد البته پوست شاخه‌های جوان این درخت سبز می‌باشد. چوب این درخت به دلیل مقاومت بالایی که در برابر پوسیدگی دارد مصارف مختلفی دارد از جمله به عنوان حصار و پوشش دیوار از آن استفاده می‌شود. پوست تنه این درخت الیاف دار و تا حدودی نرم می‌باشد و دارای شیارهایی به شکل درهم تنیده و شبکه‌ ای و چروکیده می‌باشد. با بذر، در اسفند ماه و یا قلمه در خاک شنی، در شهریور ماه و در گلخانه تاکثیر پیدا می‌کند. سرو زربین در سن ۱۰سالگی شروع به تولید مخروط و تخم می‌کند و دوره تخم‌بندی آن تقریباً همه ساله‌است.

 

 

درخت سرو شیراز

سرور شیراز درختی مخروطی شکل می‌باشد. درختی نوک‌تیز، بلند، باریک می‌باشد طوری که تا سطح زمین را می‌پوشاند. برگهای این گیاه به صورت متراکم و به رنگ سبز تیره است. تنه این گیاه باریک و به رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری است. از این درخت برای فضای سبز و همچنین تقویت خطوط عمومی استفاده می‌شوند. این درخت به دلیل استفاده گسترده در باغ‌های شیراز در قدیم‌الایام به سرو شیرازی معروف شده است. سرو شیرازی درختی دو پایه است.

 

 

درخت شبه سرو لاوسون

درختی است هرمی شکل، دارای شاخه های گسترده و آویخته و شاخه اصلی که نوک آن خمیده یا پهن شده است. پوست تنه آن اسفنجی، دارای برجستگی ها و فرورفتگی های فراوان و فلسی است که به رنگ آجری دیده می شود.این گیاه کوتاه و کندرشد است و حداکثر ارتفاع آن به ۴ تا ۵ متر می رسد.شبه سرو لاوسون به عنوان درختی زینتی در گلدان یا به عنوان تک درخت در پارک ها و باغ ها و یا به صورت دیواری سبز در فضای سبز کشت می گردد. از درختان برگریز می‌باشد طوری که در فصل پاییز برگ‌های این گیاه از سبز به طلایی تغییر رنگ می‌دهد و منظره زیبایی را پدید می‌آورد. این نوع سرو قامتی راست و شکلی مخروط مانند دارد. بهترین رشد را در نواحی خنک، مرطوب یا ساحلی دارد. گرما و سرما را تحمل می کند. اما به سرمای زیاد حساس است. تابش مستقیم آفتاب یا سایه نسبی را ترجیح می دهد. باید از بادهای گرم یا خشک محافظت شود. بهترین رشد را در خاک لومی شنی با رطوبت متوسط و زهکشی خوب دارد. خشکی را تحمل می کند. نیاز به هرس و تغذیه خاصی ندار.  یکبار در ماه، آبیاری عمقی برای این گیاه کفایت می کند.

 

 

سرو ابرکوه

سرو ابرکوه درختی زیباست که به عنوان سومین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. درخت سرسبزی است که زیبایی خاص خودش را دارد.

 

 

درخت سرو اطلس

سدر اطلس بومی کوههای اطلس مراکش است. از رشدی آهسته برخوردار است و شکل ظاهری آن در زمان بلوغ هرمی شکل خواهد بود.این درخت مقاوم­ترین نوع سدروس بوده و ظاهر زیبا و پر ابهتش باعث شده که که در تزئینات باغ و پارک­ها بسیار مورد استفاده قرار می­گیرد. پوست تنه درخت به رنگ خاکستری تیره و در درختهای جوان،صاف و در درختان مسن شیاردار است. شاخه های این درخت بالارونده هستند. برگها به صورت حلقوی ( فنری)، پراکنده روی شاخه های بلند، به صورت دستهای انبوه روی شاخه های کوچک جانبی، سوزنی، معمولاً سه وجهی، سخت، نوک تیز، به رنگ سبز مایل به آبی میباشند.

مخروط های تخم مرغی طولی در حدود 9 سانتیمتر دارند. مخروط های نر و ماده همزمان بر روی یک درخت قرار دارند و مخروط های ماده در بخش بالاتر قرار گرفته اند.

درخت سدر اطلس در برابر آلودگی مقاوم است و برای کاشت در شهرها و خیابانها و پارکها مناسب میباشد.

 

 

درخت سرو زرد (سدار زرد)

گونه ای که معمولا با نام سدار زرد نیز شناخته می شود و در آلاسکا می توان آن را یافت.

 

 

سرو کوهی

سرو کوهی ،درختی همیشه سبز میباشد که بومی شمال شرقی آمریکا ( از کانادا تا خلیج مکزیک) میباشد .گونه‌ای سرو بسیار با ارزش و دیرزیست که در مناطق کوهستانی و بیشتر در ارتفاعات بیش از 2500 متر می‌روید.این گونه که بومی ایران نیز هست در دامنه جنوبی رشته کوههای البرز، از آذربایجان تا خراسان و به ویژه در شرق کشور و در ارتفاعات به صورت گسترده یافت می‌شود. برگ هايش مانند دیگر گونه های سرو به شکل سوزنی می باشد. این درخت دارای عمر طولانی بیش از دو هزار سال است و در برابر بیماری ها و انگل های طبیعی بسیار مقاوم است، چنانکه آسیب انگلها تنها موجب دیسه مندی این گیاه و تنوع رخ و ریخت تنه و شاخه های آن شده اند که این خود به زیبایی و جوراجوری اشکال اُرس در گذر میلیون ها سال فرگشت انجامیده است.  اُرس در ایران از جمله درختان حفاظت شده به شمار می‌آید که قطع آن ممنوع است. از دیرباز در فرهنگ ایران اُرس و سرو نماد جاودانگی و نامیرایی بوده است. اُرس در سه گونه درختی، درختچه ای، و خزنده یافت می‌شود که گونه اخیر آن را می‌توان در دامنه های شمالی البرز که میزان بارندگی بیشتری دارد همچون ارتفاعات سماموس و ارفه کوه یافت. موارد بهره برداری شامل: به کار بردن چوب بسیار سخت و استوار و مقاوم در برابر موریانه در خانه سازی؛ بهره بردن در مصارف عطرسازی و همچنین عطاری بوده است که مورد اخیر هنوز ادامه دارد. گفتنی ست در گذشته از شاخه اُرس در لابلای پارچه های پشمی برای گریزاندن حشرات موذی چون بیداستفاده می‌شده است. ازدیاد به وسیله کاشت بذر و قلمه ساقه زیاد می شود. از آنجایی که قلمه هایش دیر ریشه دار می شوند، بهتر است نهال آماده آن را تهیه و به باغچه منتقل کنید.زمان انتقال نهال طول فصل پاییز و یا اواخر زمستان، زمان مناسبی برای انتقال درختان و درختچه های زینتی است. روزهای آفتابی را انتخاب کنید. بهتر است در روزهای سرد و برفی عملیات کاشت و انتقال نهال انجام نشود.

 

 

 

تویا شرقی، تویا چینی

از انواع سرو های بادبزنی یا تویا می باشد که بومی  چین، کره، ژاپن، روسیه ، هند، ایران می باشد و هوای مناسب آن سردو مرطوب است. به عنوان تک درخت زینتی در پارک ها،فضای سبز، کاشت توده ای، باغ صخره ای، پرچین استفاده می‌شود. از طریق بذر و قلمه تاکثیر پیدا می‌کند.

 

تویا دارویی، تویا آمریکایی

تویا آمریکای گیاهی است از انواع سرو بادبزنی یا تویا که بومی شرق کانادا،شمال آمریکا، نیمکره شمالیکه در جوانی دارای تاج های مخروطی و باریک بوده بعدها به شکل پهن و تا حدودی تخم مرغی تغییر شکل می دهد . شاخه های کوتاه پر انشعاب با آرایش متناوب به صورت افقی و در یک سطح گسترده شده اند این گیاه معطر، فلسی و به شکل تخم مرغی نوک تیز است . سطح رویی به رنگ سبز روشن و قسمت شکمی آن از نوار استوماتی پهن و نقره ای رنگ پوشیده شده است.این گیاه در آفتاب و سایه رشد می کند. به نام های ( درخت حیات بخش – نوش سفید آمریکا ) معروف است و بیشتر در ایالات متحده آمریکا دیده می شود. این گیاه به عنوان یک گیاه زینتی کشت می شود.شیره ، پوست و شاخه این درخت خواص دارویی دارد. این درخت به طور طبیعی در جنگل های مرطوب رشد می کند.عمر قدیمی ترین نمونه این درخت بیش از 1100 سال است. با وجود عمر زیاد این درخت ها ، ظاهر چندان بزرگی ندارند.دمای مناسب آن سرد و مرطوب می باشد به علت ویتامین ث دانه های آن داروییست ،ولی بعنوان تک درخت زینتی در پارک ها،فضای سبز، کاشت توده ای، باغ صخره ای، پرچین نیز کاربرد دارد. مانند سایر سروها به روش بذر و قلمه تاکثیر پیدا می‌کند.