مزایا و معایب سنگ روی گلدان برای گیاهان

استفاده از سنگ گلدان امروزه بیش از پیش رایج شده است. به گونه‌ای که انواع سنگ گلدان ریز و درشت و در رنگ‌ها و شکل‌های مختلف در بازار یافت می‌شوند البته سنگ‌ریزه‌ها علاوه بر گلدان در تراریوم‌ها،فضای سبز و برای آکواریوم‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی باید بدانید که  انواعی از سنگ ریزه‌ها هم هستند که با خاک گلدان مخلوط می‌شوند و کاربرد آن‌ها برای افزایش تخلخل و نفوذپذیری خاک است و به دفع آب اضافه‌ی گلدان کمک می‌کنند. امروزه عده‌ای معتقد هستند که استفاده از سنگ گلدان برای گیاهان مضر است و برعکس عده‌ای براین باور هستند که سنگ گلدان برای گیاهان سودمند است بنابراین ما در این مقاله سعی براین داشته‌ایم که جنبه‌های مثبت و منفی استفاده از سنگ گلدان را مورد بررسی قرار دهیم.

سنگ ریزه های رنگ طبیعی

این سنگ ریزه‌ها که سنگهای طبیعی هستند مثل مرمر ، سنگ رود خانه ای ، شن عربی و … که زیبایی که دارند از رنگ طبیعی خودشون هست. سنگ های رنگ طبیعی دو نوع شکسته و سیقل خورده یا به اصطلاح ساب خورده دارند . یک مدل از سنگ ریزه های رنگ طبیعی نیز در بازار وجود دارد که به اصطلاح جلا خورده می گویند ، این سنگها همیشه مثل سنگ هایی که آبخورده هستند که رنگ شفاف و خوبی  دارند . سنگ ریزه های رنگ طبیعی به غیر از استفاده در گل و گلدان ، باغچه و فضای باز ، در آکواریوم نیز به وفور استفاده می شوند .

سنگ ریزه های رنگ مصنوعی

این سنگ ریزه ها که در رنگ های مختلف مثل آبی ، قرمز ، بنفش و رنگ های ترکیبی هستند و زیبایی خاصی دارند ، این سنگ ها با رنگ های فلورسنت ( رنگ های درخشان ) رنگ شده اند که از سایر رنگ ها درخشندگی و بیشتری  دارند و کمی پر رنگ تر هستند. سنگ ریزه های رنگ مصنوعی نیز دو نوع شکسته و ساب خورده ( سیقل خورده دارند ) ، سنگ ریزه های شکسته داری لبه های تیزی هستند . مقاومت رنگ این سنگ ریزه ها عمدتا ۶ ماه الی یک سال می باشد ، که اگر در زیر نور مستقیم آفتاب یا آبیاری زیاد نباشند ماندگاری بیشتری هم  دارند . سنگ ریزه های ساب خورده از لحاظ ظاهری جلوه زیباتری دارند و هم به خاطر سطح نسبتا صافی که دارند پر رنگ تر هستند .

فواید سنگ‌ریزه روی خاک گلدان و باغچه

زیبایی

اولین کاربرد سنگ‌ریزه‌ها در گلدان، برای زیباسازی است چرا که تنوع سنگ‌ریزه‌های مصنوعی و رنگ شده بسیار زیاد است و جلوه متمایزی به گلدان‌ها می‌دهند. سنگ‌ریزه‌های طبیعی و رودخانه‌ای نیز به همین شکل می‌توانند برای تزیین گلدان‌ها مورد استفاده قرار گیرند.

بازتاب نور و جلوگیری از تبخیر آب گلدان

سنگ‌ریزه‌ها از رسیدن نور خورشیدبه خاک گلدان جلوگیری می‌کنند و بخش بزرگی از نور خورشید را بازتاب میدهند. پس رطوبت خاک گلدان، برای مدت طولانی‌تری دوام می‌آورد و تبخیر نمی‌شود. به علاوه خود نور و گرمایی که از سنگ‌ریزه‌ها منعکس می‌شود به رشد بهتر گیاه کمک می‌کند.

جلوگیری از نفوذ حشرات در خاک

سنگ‌ریزه‌ها بستر خاک را برای حشرات و آفات نامناسب می‌کنند و این موجودات دیگر مثل سابق نمی‌توانند در خاک گلدان جا خوش کنند و به گیاه آسیب برسانند از این رو استفاده از سنگ گلدان، نوعی مبارزه با آفات است که آسان و سالم‌تر از سم پاشی است.

حفظ خاک گلدان در هنگام آبیاری

در اثر آبیاری و مخصوصا اگر با شلنگ، گلدان‌ها را آبیاری کنید بخشی از خاک گلدان از آن‌ها بیرون می‌زند یا سطح خاک نامنظم می‌شود و حتی ممکن است خاک گلدان گود شود ولی اگر در سطح گلدان‌ها سنگ گلدان بریزید دیگر این مشکلات پیش نخواهد آمد و خاک گلدان شکل منظم‌تر و زیباتری به خود می‌گیرد و به گیاهان جوان در حین آبیاری آسیب نمی‌رسد.

تثبیت پایه‌ی گیاه و امنیت بیشتر هنگام جابجایی

سنگ‌ریزه‌ها به خاک اجازه نمی‌دهند تا به راحتی جابه‌جا شود. اگر ضخامت یکسانی از سنگ‌ریزه‌ و خاک را روی گلدان در نظر بگیریم، در می‌یابیم سنگ‌ریزه‌ها به دلیل وزن بیشتری که نسبت به خاک دارند چنانچه در لایه‌ی نهایی روی گلدان استفاده شوند باعث تثبیت بهتر خاک و در نتیجه ریشه و پایه‌ی گیاه می‌شوند از همین رو جابجایی آن‌ها با امنیت بالاتری انجام می‌شود.

مرطوب نماندن تنه‌ی گیاه پس از آبیاری و جلوگیری از پوسیدگی و بیماری‌های قارچی

با توجه به زهکشی بالای سنگ‌ریزه‌ها نسبت به خاک، آب را به سرعت از خود عبور می‌دهند و با توجه به این که لایه‌ی سنگ‌ریزه‌ها مجاور ساقه و تنه‌ی گیاه قرار می‌گیرد باعث می‌شود که تنه‌ی گیاه پس از آبیاری مرطوب نماند و به دنبال آن گیاه کمتر دچار پوسیدگی و بیماری‌های قارچی خواهد شد.

جلوگیری نسبی از رشد علف های هرز

جوانه های علف‌های هرز که ممکن است در سطح گلدان های آپارتمانی رشد کنند عموما ضعیف هستند و قدرت کنار زدن و جابجایی سنگ‌ریزه‌ها را ندارند. در نتیجه با وجود سنگ‌ریزه‌ها توانایی رشد و نمو در گلدان را از دست میدهند.

جلوگیری از تبخیر سریع آب

وجود سنگ‌ریزه‌ها و کاهش سطح تماس خاک با هوا باعث میشود که آب کمی بیشتر در گلدان بماند و ریشه کاملا آب را جذب کند در اینصورت گلدان به آب کمتری نیاز خواهد داشت و در فصول گرم که فصل رشد گیاه نیز می‌باشد آب کافی به ریشه گیاه برسد.

جلوگیری از تغییرات ناگهانی دما

سنگ‌ریزه‌ها مانند یک لایه‌ی محافظ برای خاک و ریشه عمل میکنند و در صورت وجود سرما و گرمای ناگهانی این شوک ابتدا به خود گلدان و سنگ‌ریزه‌های روی خاک وارد میشوند و سپس با شدت کمتری به خاک و در نهایت ریشه منتقل خواهد شد.

استفاده از سنگ گلدان در تراریوم

علاوه بر گلدان‌ها و فضای باز در سال‌های اخیر پرورش گیاهان زینتی در تراریوم‌ها بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. تراریوم محفظه‌هایی شفاف هستند و در مقیاس کوچک و مینیاتوری حالتی شبه گلخانه‌ای را برای گیاهان فراهم میکنند به علاوه تراریوم‌ها تقریبا یک اکوسیستم کامل هستند و چرخه رطوبت خود را دارند. استفاده از سنگ‌های رنگی و زینتی در تراریوم‌ها به زیبایی هرچه بیشتر آن‌ها کمک می‌کند به همین دلیل تقریبا در همه انواع تراریوم از سنگ‌های گلدانی و تزئینی هم می‌توان استفاده کرد و جلوه‌ای بسیار زیبا در تراریوم حاصل خواهد شد البته باید بدانید که در تراریوم‌ها علاوه بر خاک و سنگ‌ریزه‌ و گیاه مناسب باید از خزه و زغال‌های مخصوص نیز استفاده کنید و ساخت یک تراریوم موفق شاید سخت‌تر از پرورش گل و گیاه به‌صورت گلدانی یا باغچه‌ای باشد. می‌توان از انواع سنگ گلدان و شن‌های رنگی در تراریوم‌ها نیز استفاده کرد

نگرانی برخی افراد در مورد تاثیرات نامطلوب رنگ‌های مصنوعی سنگ گلدان و شن های رنگی

برخی از کاربران، نگران این موضوع هستند که رنگ‌های به کار رفته برای سنگ‌ریزه‌ها و شن‌های رنگی صنعتی به گیاهان آن‌ها آسیب بزنند و این رنگ‌های صنعتی باعث خشک شدن گیاهان شوند. که در جواب این افراد باید گفت که اگر تمایل به استفاده از سنگ گلدان مصنوعی و رنگی دارید بهتر است از انواعی استفاده کنید که اصطلاحا «پایه آب» هستند یعنی حلال اولیه رنگ بکار رفته برای سنگ‌ها آب بوده است و اگر این طور باشد مشکلی برای گیاه ایجاد نمی‌شود ولی برخی از سنگ‌های رنگی «پایه تینر» هستند و بوی بنزین و تینر می‌دهند که بهتر است کمتر از سنگ گلدان پایه تینر استفاده کنید چون احتمال دارد رنگ به کار رفته برای آن‌ها به گیاه آسیب بزند.

نگرانی در مورد تنفس خاک و ریشه

نگرانی دیگری که گاها کاربران دارند این است که لایه‌ی سنگ‌ریزه‌ها مانع رسیدن هوا به خاک و ریشه‌ی گیاه شود. در پاسخ باید گفت که با توجه به دانه بندی درشت سنگ ها، وجودشان ممانعتی از نفوذ هوا به عمل نمی‌آورد و فقط کافیست که به تراکم و دانه بندی بین سنگ ریزه‌ها و خاک دقت کنید. همانطور که هوا به خاک نفوذ میکند به سنگ‌ریزه‌ها نیز نفوذ خواهد کرد و به خاک و ریشه‌ی گیاه خواهد رسید.

سخن پایانی

در صورتی که تمایل به استفاده از سنگ‌ریزه بر روی خاک گلدان‌های خود دارید تصمیم درستی گرفته‌اید و استفاده از سنگ‌ریزه‌ها مضرات مشخصی ندارد در حالی که فواید مختلفی دارد که به آن در بالاتر اشاره شد ولی اگر از حجم بیش از حد و اضافه‌ای از سنگ استفاده کنید ممکن است جلوی جوانه زنی گیاهان جوانرا بگیرید و در رشد آن‌ها مانع ایجاد کنید پس باید تنها سطح فوقانی گلدان و به صورت یک لایه سنگ ریزه قرار دهید. بیش از حد سنگ‌ریزه‌ها را در گلدان قرار ندهید تا هوای کافی در اختیار خاک گلدان قرار گیرد. مسئله بعدی که بسیار به آن توصیه می‌شود این است که بهتر است سنگریزه‌های استفاده شده یکدست و یک اندازه باشند. موضوع بعدی اینکه سنگ گلدان در اثر آبیاری در طول زمان ممکن است جرم بگیرد و اگر این اتفاق افتاد بهتر است سنگ‌ها را بشویید یا عوض کنید چون علاوه بر اینکه زیبایی سنگ‌ها کاهش می‌یابد نفوذ پذیری لایه سنگی نیز کمتر می‌شود که این موضوع برای خاک گلدان و گیاه چندان مناسب نیست.