خاک پیت ماس، هرآنچه باید بدانید

پیت ماس مواد فیبری مرده هستند و زمانی تشکیل میشوند که خزه یا ماس و موجودات زنده دیگر مرده و در باتلاق های توربی طی چند هزار سال تجزیه می شوند. در واقع معنی لغوی عبارت پیت ماس، خزه تورب است. پیت ماس در واقع لاشه نوعی خزه است که آن را خزه تورب، خزه پوده زار می نامند. خزه تورب بدون بذر و گل بوده و از طریق هاگ تولید مثل میکند. علت نامگذاری آن رویش این گیاه در خاک های تورب دار که در واقع همان ذغال سنگ نارس است می باشد. این خزه ها در محیط های مرطوب و سایه ای رشد می کنند و وقتی که خزه ها شروع به تجزیه کنند، این زمین های مرطوب به بوته های پیت ماس تبدیل میگردند. شرایط مرطوب، سرد و اكسیژن بدین معنی است كه حضور باكتری ها كاهش می یابد و رشد گیاه بیشتر از میزان تجزیه آن است. آن میزان از برداشت که از سطح زمین ها باشد و حاوی خزه های تازه تر است ماس تورب و آن میزان که از سطوح زیرین برداشت میشود پیت ماس نامیده می شود.

 

 

پیت ماس‌ ها در رنگها و جنس‌ها و بافتهای مختلفی رده‌بندی می شوند. اغلب پیت ماس‌ها دارای وزن کمی هستند و تا ۲۰ برابر وزن خود (پیت ماس) آب جذب می کنند ولی سرعت از دست دادن آب نیز در پیت ماس ها زیاد است. ولی پیت ماس ها ظرفیت نگهداشتن آب و مواد غذایی قابل قبولی دارند. در اصطلاح دو نوع پیت ماس معروف هستند. پیت سفید (که رنگ آن قهوه‌ای روشن است) و پیت سیاه. باغبانها در نوع و روش مصرف آنها معتقدند که هرکدام ممکن است برای یکسری از گیاهان مناسب و برای دیگری مناسب نباشند.

 

 

پیت ماس چگونه برداشت می‌شود؟

• برداشت پیت ماس به‌دلیل نوع پیت‌لند فرآیندی نسبتا پرزحمت است. تولیدکنندگان تلاش می‌کنند در برداشت‌های خود پایدار باشند، با دقت مکان‌های مناسب را تعیین کنند و سپس مقداری پیت را برای بازتولید با‌قی بگذارند.
• ابتدا تعدادی گودال اطراف پیت‌لندها حفر می‌شوند تا آب تخلیه شود. یک گودال زهکشی اصلی در اطراف حفر می‌شود؛ گودال‌های کم‌عمق موازی با یکدیگر ایجاد می‌شوند تا میزان آب موجود در پیت را حدود ۸۵٪ کاهش دهند.
• پوشش سطحی گیاه برای آشکار شدن پیت جدا می‌شود. این خزه‌ی زنده، جمع‌آوری شده که یا برای ترمیم مناطق قبلی برداشت پیت و یا تولید آستر برای سبد‌های آویز استفاده شود.
• زمین‌های برداشت هموار و اندکی برجسته هستند تا زهکشی روان‌آب سطحی را تقویت کنند.
• لایه سطحی پیت خرد می‌شود تا نرم شده و فرآیند خشک شدن را سرعت ببخشد.
• زمانی که رطوبت لایه سطحی به ۵۰٪ برسد، محصول با استفاده از مکنده‌های بزرگ برداشت می‌شود.

روش استفاده پیت ماس

یکی از عواملی مهم در استفاده از پیت ماس وجود بیماری‌های قارچی به علت رطوبت بالا همچنین وجود بذر علف‌های هرز در داخل آن می‌باشد و یا وجود تخم انواع حشرات از این رو برای استفاده از پیت ماس برای مصارف حساس مانند کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت حتماً در ابتدای کار با سم حشره کش و قارچ‌کشی کاملاً ضدعفونی شود.

 

موارد مصرف پیت ماس

درختان

جهت کاشت درختان یک قسمت پیت ماس، با دو قسمت خاک را مخلوط کرده و پس از حفر چاله (دو برابر طول ریشه) و سست کردن خاک در ته چاله ، درخت را در آن قرار داده و حفره را با مخلوط پیت ماس و خاک پر کرده و آبیاری می نمائید . جهت جابجایی درختان نیز یک قسمت پیت و دو قسمت خاک را در اطراف ریشه قرار دهید .

 

سبزیجات صیفی جات و گلها

کافیست 5 سانتی متر پیت ماس را روی بستر بریزید و آنرا تا 15 سانتی متر عمق خاک مخلوط کنید و سپس دانه ها را بکارید. برای کاشت پیازچه بطور مساوی شن و خاک و پیت ماس را مخلوط نمائید.

 

چمن

برای کاشت چمن 5 سانتی متر پیت را با 15  سانتی متر خاک مخلوط کرده و دانه و کود را اضافه نمایید و بعد از آن سطح را با 6 میلی متر پیت ماس بپوشانید.

 

قارچ

در تولید قارچ از پیت ماس جهت پوشش سطح Compost استفاده می شود.

 

نشاء

در تولید نشاء گلخانه ای پیت و كوكوپیت را به تناسب با هم مخلوط كرده ، در سینی نشاء و … ریخته و بذر را در آن می كارند . در جنوب كشور به منظور تولید نشاء گلخانه ای گوجه فرنگی در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گیرد .

 

 

کاربردهای پیت ماس

•  بستری مناسب برای کاشت بذر کاکتوس و انواع بذرهای سایر گیاهان و گل های آپارتمانی.
• حفظ رطوبت بستر کاشت و خاک.
•  نگهداری کود و جلوگیری از آبشویی.
•  به علت دارا بودن مواد آلی بسیار بالا باعث بهبود خاک می‌شود.
•  بستر مناسب برای گلخانه های خیار ، گوجه و سایر محصولات گلخانه ای.

 

 

فواید کاربرد پیت ماس

افزایش ماده آلی خاک

درصد ماده آلی در پیت ماس بالاست و باعث بهبود ساختمان خاک می‌گردد.

 

pH کمی اسیدی

این عامل موجب جلوگیری از شسته شدن مواد مغذی کود می شود. همچنین بدان معنی است که برای طیف گسترده ای از گیاهان اسید دوست ایده آل می باشد.

 

بهبود تخلخل خاک

پیت ماس سبب بهبود تنفس و هوادهی خاک میگردد و ساختار خاک های رسی و فشرده را بهبود میبخشد. همچنین با توجه به سرعت تجزیه کند پیت ماس، ماندگاری آن نسبتا بالاست. همچنین از خاک در برابر فرسایش محافظت می کند.

 

حفظ رطوبت

پیت ماس قادر است تا۲۰ برابر وزن خشک خودش آب نگه دارد، و بتدریج آن را در اختیار گیاه قرار دهد. به این ترتیب سبب افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت در خاک های ماسه ای و شنی، افزایش میزان جذب و افزایش قابلیت بیولوژیکی مواد مغذی می شود.

 

میتواند به خاک گلدان اضافه شود

از آنجایی که پیت ماست یک تهویه کننده مناسب برای خاک است به افزایش عمر خاک گلدان و بهبود وضعیت گیاه کمک میکند.

 

یک محیط کشت استریل است

پیت ماس بدون علف هرز و عوامل بیماری زا است. ای ویژگی ها سبب جلوگیری از بیماری هایی میگردد که ممکن است ریشه را بپوسانند و آن را به عنوان یک عامل ایده آل در کشت هیدروپونیک و گلدان ها مطرح می سازد.

 

محصولی است ارگانیک

برای پرورش نهال و کشت بذر در کشاورزی ارگانیک و هیدروپونیک استفاده می شود.

 

روابط مواد مغذی ها را افزایش می دهد

این عامل به نام ظرفیت تبادل کاتیون (CEC) شناخته می شود به این معنی که مواد مغذی در خاک آزاد می شوند و از طریق ریشه ها در دسترس گیاه قرار میگیرند.

 

به بهبود کمپوست کمک می کند

پیت ماس برای تجزیه زمان بیشتری میگیرد و دلیل آن توانایی تجزیه آن بدون نیاز به اکسیژن است. اینکه پیت ماس در شرایط مرطوب فاسد نمیشود آن را عاملی مناسب برای قرار گرفتن در کمپوست تبدیل میکند و سبب میشود مواد مغذی کمپوست در دراز مدت و به آرامی آزاد شوند.

 

 

معایب پیت ماس

قیمت بالا

در مقایسه با دیگر اصلاح‌کننده‌های ساختار خاک یا بسترهای کشت، پیت ماس خالص قیمت بالاتری دارد که به‌دلیل فرآیند تولید آن است.

 

مواد مغذی کم

باتلاق‌های پیتی که خزه‌های اسفاگنوم دارند،‌ به‌ دلیل میزان آب بالا و کمبود مواد مغذی، فاقد مواد مغذی هستند.

 

pH کمی اسیدی

بعضی مواقع، pH اسیدی کم پیت ماس مزیت حساب می‌شود و در بعضی موارد به ضررش است.

 

تجدید ناپذیری

برخلاف دیگر بسترهای کشت مانند کوکوپیت، پیت ماس به آرامی از بین می‌رود. به‌همین‌ دلیل، از آنجایی یک منبع تجدید‌ناپذیر محسوب می‌شود، استفاده از آن اغلب مورد انتقاد قرار می‌گیرد.

 

انواع پیت ماس

پیت ماس در رنگ‌های سیاه، قهوه‌ای و سفید در بازار وجود دارد که تفاوت آنها در میزان مواد آلی و بافت پیت ماس می‌باشد. همچنین انواع پیت ماس بر اساس سایز بافت وجود دارد که کاربرد آنها برای مصارف مختلف متفاوت می‌باشد. برای کاشت بذر کاکتوس بیشتر از نوع دانه ریز و متوسط استفاده می‌شود.

 

تفاوت انواع پیت ماس با یکدیگر

• مقدار کاهش پسماندهای ارگانیک
•  ساختار بقایای گیاهی
•  رنگ پیت­ ها
•  سن ته نشینی (مدت زمانی که از ته نشینی آن می گذرد)
•  مقدار فشردگی پیت­ ها (درجه تخلخل)
•  پیت از کدام لایه­ ی انباشه شده، برداشت شده است
•  نحوه ­ی برداشت و استخراج آن ها
•  ساختار فیزیکی آن

 

 

گیاهانی که در خاک پیت ماس رشد می‌کنند

• زغال اخته
• توت ‌فرنگی
• بادرنجبویه
• ریحان
• مرزنجوش
• نعنا
• پونه کوهی
• رزماری و آویشن مارچوبه
• تره ‌فرنگی
• کاهو
• نخود فرنگی و کدو
• آزالیا
• کاملیا
• گل ادریس
•  گل صدتومانی

 

گیاهانی که نباید در خاک پیت ماس کاشته شوند

•  شاه‌توت
• تمشک
• درخت زغال اخته
• مویز و انگور فرنگی
• پیچک بوستون
• تاج الملوک
• شقایق
• سیر
• زنجبیل
• اسطوخودوس
• گل پنج‌هزاری،
• سوسن یک‌روزه
• هوستا
• مارگریت

نکات قابل توجه در هنگام انتخاب پیت ماس

• در خاک پیت ماس علاوه بر مواد حاصل از تجزیه خزه مواد آلی دیگری همچون نیترات پتاسیم و کلسیم به آن اضافه می شود لطفا در زمان انتخاب پیت ماس به این مواد آلی افزوده شده توجه فرمایید که متناسب با خاک و گیاهان مورد نظر باشد.
• میزان یا نسبت ترکیب عناصر با یکدیگر از عوامل مهم در کیفیت پیت ماس می باشد.
• قطر ذرات تشکیل دهنده خاک پیت ماس در تعیین کیفیت آن بسیار موثر می باشد.
• البته شایان ذکر است پیت ماس مشکی از محبوبیت بیش تری در میان کاربران ایرانی برخور دار می باشد.