آشنایی با گیاهان, نگهداری گیاهان
حقایقی که باید در مورد دیفن باخیا بدانید
آذر
دیفن باخیا گیاهی بسیار زیبا و محبوب است. این گیاه حدود ۱۲ گونه مختلف در جهان دارد و از خانواده اراسه است و بومی برزیل محسوب می‌شود. این گیاه زیبا برگهای بزرگی دارد که ترکیبی از رنگهای زرد ، سبز و سفید است. برگهای این گیاه همزمان با بلند شدن ساقه رشد می‌کنند و به مرور زمان ساقه را لخت می‌کنند. چون در اثر رشد گیاه برگهای پایینی میریزند و ساقه را به صورت یک میله تک انشعابی تنها می‌گذارند. علاوه بر اینها این گیاه از دسته گیاهان سمی محسوب می‌شود. پس از تماس کودکان و حیوانات با گیاه خودداری کنید. چون این گیاه موادی دارد که میتواند چشم یک انسان را هم نابینا کند. البته با مراقبت میتوانید از داشتن این گیاه زیبا لذت ببرید. دیفن باخیا یک تصفیه کننده خوب هوا هم هست! این گیاه آلودگی‌های هوا را جذب می‌کند و هوای پاکیزه‌تری را برای شما فراهم می‌کند.
شرایط نگهداری
نور
دیفن باخیا در فضایی تقریبا نورانی همراه با کمی سایه به خوبی رشد می‌کند. پس در هنگام قرار دادن آن در نقاط مختلف منزل، در نظر داشته باشید که به نور زیادی احتیاج ندارد. البته دیفن باخیا در صورت دریافت نور کامل خورشید نیز رشد نسبتا خوبی خواهد داشت. حتی بعضی از انواع آن تحت نورهای مصنوعی نیز رشد می‌کنند. نور کامل خورشید موجب تیره و کدر شدن برگهای دیفن باخیا می‌شود. در کل به محیطی با نور فیلتر شده و غیر مستقیم نیاز دارد اما میتواند نور مستقیم را نیز تحمل کند. نور بیش از حد و شدید میتواند باعث سوختن برگهای دیفن باخیا شود که آنها را زرد می‌کند. نور بسیار کم نیز باعث بی رنگ شدن و از بین رفتن کلروفیل برگهای گیاه می‌شود. در هر دو حالت گیاه آسیب دیده و ممکن است برگهای آن شروع به ریزش کند.
اما اگر دیفن باخیا در خارج از خانه نگهداری می‌شود فرق می‌کند. در این صورت دیفن باخیا پذیرای نور کامل و درخشان خورشید است، اما باید در برابر باد شدید و آفتاب تیز بعدازظهرهای تابستان در امان باشد. در غیر این صورت ظاهری بیمارگونه پیدا می‌کند.
آبیاری
ابتدا آن را به خوبی آبیاری کنید. سپس اجازه دهید بین هر بار آبیاری، گیاه کاملا خشکی را احساس کند. آبیاری دیفن باخیای آپارتمانی واقعا یک هنر است. هیچ زمان دقیقی برای تشخیص روز آبیاری آن وجود ندارد. شما باید شرایط آب و هوایی، زمانی از سال را که در آن هستید، نوع خاک، میزان نور دریافتی، میزان رطوبت و مکان گیاه را در نظر بگیرید و متناسب با برآیند تمام این عوامل، یک الگوی آبیاری صحیح برای دیفن باخیا خلق کنید. البته این موضوع برای سایر گیاهان نیز صدق می‌کند. دیفن باخیا در طی ماه‌های تابستان، بیشتر از زمستان به آبیاری نیاز دارد. چرخه رشد این گیاه از اواخر اسفند آغاز شده و در میانه آبان به پایان می‌رسد. آبیاری بیش از حد ممکن است باعث گوشتی شدن ریشه، ضعیف شدن رشد و در نهایت قارچی شدن ساقه شود. پس مطمئن شوید که گلدان دارای حفرات زه‌کشی متعددی باشد. مثل همیشه، زه‌کشی مناسب خاک نیز بسیار مهم است. به طور کلی بهترین زمان برای آبیاری دیفن باخیا زمانی است که چند سانت بالایی خاک آن خشک شده باشد. در زمان آبیاری باید تا جایی آب داد که اضافه آن از زیر گلدان خارج شود اما این آب خارج شده با گلدان در تماس نباشد زیرا باعث می‌شود که خاک گیاه دیرتر خشک شود و در نتیجه ریشه‌های گیاه آسیب ببنید. همچنین سعی کنید از آبی استفاده کنید که املاح کمی داشته باشد. بنابراین اگر از آب لوله‌کشی استفاده می‌کنید اجازه دهید این آب چند ساعتی را استراحت کرده باشد تا املاح آن ته‌نشین شده باشد.
دما
دیفن باخیا در تمام طول سال بازه دمایی بین 15 الی 24 درجه سانتیگراد را ترجیح می‌دهد. در واقع بهترین رشد آن در این بازه دمایی صورت می‌گیرد. تمام ابعاد رشد این گیاه در دمای زیر 15 درجه آرام‌تر صورت می‌گیرد. بعضی از انواع دیفن باخیا در دمای زیر 10 درجه، آثار آسیب دمایی ناشی از سرما را از خود نشان می‌دهند. در نتیجه سعی کنید آن را در محیطی با دمایی که گفته شد قرار داده و از قرار دادن آن در محیط سرد بپرهیزید.
رطوبت
گیاه دیفن باخیا به محیطی گرم و مرطوب علاقه دارد. تهیه کردن محیطی گرم برای این گیاه نکته‌ای مهم است زیرا هوای سرد باعث می‌شود که دیفن باخیا آسیب ببنید و برگهای آن بریزد. همچنین برای رشد بهتر گیاه بهتر است محیط نگهداری آن را مرطوب نگه دارید. این کار را میتوانید به کمک یک اسپری آب، دستگاه بخور یا قرار دادن آن در محیطی مانند آشپزخانه یا حمام انجام دهید. هیچ‌گاه این گیاه را در نزدیکی وسایل گرمایشی قرار ندهید زیرا خشک شدن هوای محیط باعث آسیب رسیدن به گیاه می‌شود.
تکثیر دیفن باخیا
اگر گیاه شما بسیار بلند شده و ساقه بسیار لخت شده ، بهتر است که گیاه را قلمه بزنید. با این کار هم گیاه کوتاه‌تری خواهید داشت و هم چند دیفن باخیای دیگر به دست می‌آورید. برای تکثیر باید ساقه گیاه را با کمی فاصله از قسمت رویش برگ‌ها جدا کنید. این قسمت از گیاه را که در واقع قسمت بالایی و سر گیاه است ، از قسمت ساقه درون آب قرار دهید تا ریشه دار شود. پس از ریشه‌دار شدن گیاه را در خاک بکارید.
تکثیر دیفن باخیا با ساقه
ساقه را به قسمت‌های ۵ سانتی برش بزنید.فقط در اینجا به یک نکته دقت کنید. هنگامی که برگهای قدیمی میریزند، محل وصل شدن برگ به ساقه به صورت یک دایره به رنگ قهوه‌ای روشن نمایان می‌شود. این محل قرار گرفتن برگ قدیمی در واقع جوانه گیاه است. هنگامی که ساقه گیاه را برش میزنید باید دقت کنید که حداقل یک جوانه در این قلمه وجود داشته باشد. این جوانه است که پس از ریشه‌دار شدن قلمه شروع به رشد کرده و برگ‌دهی را آغاز می‌کند. بعد از برش زدن ساقه ، تکه‌های ساقه را به صورت افقی روی خاک قرار دهید. یعنی به نحوی که قسمت برش خورده روی خاک قرار نگیرد و خاک با ساقه گیاه در تماس باشد. بعد از ریشه دار شدن قلمه ها و رشد جوانه آنها را در خاک بکارید.
خاک
خاک گلدان مخصوص گل بنفشه، برای گیاه دیفن باخیا مناسب است.
احتمالا بارها این ترکیب به گوشتان خورده است :
- یک سوم خاک رس چندمنظوره
- یک سوم خزه ذغال سنگ
- یک سوم سنگریزه و یا پرلیت.
اگر دیفن باخیا را در باغچه کاشته اید، در انتخاب ترکیب نهایی خاک آزادید. ترکیبی که در بالا ذکر کردیم میتواند برای آن بسیار مفید باشد. اما اگر دیفن باخیای آپارتمانی دارید، حتما برای آن از خاک مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کنید و یا ترکیب ایده‌آل را خودتان بسازید : دو قسمت خزه ذغال سنگ و یک قسمت پرلیت.
بهترین زمان برای تغییر خاک و یا انتقال گیاه به گلدان جدید، فصل بهار است. در این کار زیاده روی نکنید و گلدانی با حفرات زه‌کشی متعدد انتخاب کنید.
کود دهی
راحت‌ترین راه برای کوددهی دیفن باخیا، این است که هر یک بار در میان پس از آبیاری گیاه، به آن کمی کود مایع اضافه کنید. هرگز در زمستان به گیاه کود ندهید، در این فصل آبیاری به تنهایی برای گیاه کافی است.
هرس کردن
لازم نیست که مانند سایر گیاهان، دیفن باخیا را هرس کرد فقط کافی است برگهای قدیمی‌ای، که خود به خود زرد می‌شوند را جدا کنید. در غیر این صورت به هرس کردن قابل توجهی نیاز نخواهد داشت.
تعویض گلدان
معمولا هر دو الی سه سال یکبار این گیاه نیاز به تعویض گلدان پیدا می‌کند زیرا ریشه‌های آن رشد می‌کند و فضای کافی برای ادامه رشد نخواهد داشت. بهتر است این کار را در بهار انجام دهید تا گیاه دچار شوک و آسیب نشود. همچنین بهتر است گلدان جدیدی که انتخاب می‌کنید تنها یک سایز بزرگ‌تر از گلدان قبلی باشد زیرا گلدان بیش از حد بزرگ آب زیادی طلب می‌کند و در نتیجه دیرتر خشک می‌شود، چیزی که دیفن باخیا دوست ندارد.
سمی بودن
واقعیت سمی بودن دیفن باخیا این است که سلول‌های دیفن باخیا حاوی کریستال‌های سوزن شکلی به نام کلسیم اگزالات هستند. اگر برگهای این گیاه جویده یا خورده شود این کریستا‌ل‌ها باعث ایجاد حس سوزش و در مواردی ورم می‌شوند. کلسیم اگزالات میتواند در انسان‌ها یا حیوامات باعث ایجاد دل‌درد، گلو درد، سوزش دهان یا بی حسی شود.
این علائم معمولا به صورت متوسط و خفیف بروز می‌کنند و تهدید جانی محسوب نمی‌شوند. اما در صورتی که این گیاه بیش از حد مصرف شود یا در دهان بماند میتواند ورمی در قسمت گلو ایجاد کند که راه تنفسی را ببندد.
چطور دیفن باخیا را پر پشت‌تر کنیم؟
برای اینکه گیاه دیفن باخیا خود را پر پشت کنی باید شاخه‌های بلند و شاخه‌هایی که از مسیر خود خارج شده را هرس کنید تا دوباره جوانه بزند و رشد کند. این کار را باید با یک قیچی یا چاقوی تیز و تمیز انجام دهید.برشی 45 درجه و مورب بزنید به طوری که حداقل 15 سانت از شاخه باقی بماند و فراموش نکنید که این برش را بالای گره برگ بزنید تا ساقه بتواند مجددا رشد کند، ضخیم‌تر شود و گیاه شما را پر پشت کند.
آیا باید برگهای زرد دیفن باخیا را هرس کرد؟
باید بدانید که اگر برگهای دیفن باخیا زرد شود دیگر نمی‌تواند آنها را احیا کرد و مجدد به رنگ اولیه خود بازگرداند. به همین خاطر بهتر است برگهای زرد دیفن باخیا را از روی گیاه هرس کنید تا باعث ایجاد بیماری یا سرایت آن به سایر برگ‌ها و گیاهان نشود.
مشکلات مربوط به دیفن باخیا
- نرم و بی‌رنگ شدن ساقه‌ی گیاه
- قهوه‌ای شدن لبه‌ی برگهای دیفن باخیا
- زرد شدن و افتادن برگهای دیفن باخیا
بیماری ها و آفت های گل دیفن باخیا
شپشک آرد آلود
در بعضی مواقع می تواند باعث بروز مشکل شود. برای از بین بردن آن ها می توانید از الکل و محلول صابون کمک بگیرید. یک گوش پاک‌کن را به الکل و آب و صابون آغشته کرده و به تک‌تک حشرات بمالید. اگر گیاه به شپشک آرد آلود مبتلا شد گیاه را می توانید هر ۲ هفته یک بار یا سم کنفیدور (سموم سیستمیک) در بهار و تابستان سم پاشی نمود.
کنه ی تار عنکبوتی
کنه ی تار عنکبوتی از دیگر آفات این گیاهان محسوب می شوند. این حشرات باعث زرد شدن برگ ها، بستن تار عنکبوت در زیر برگ ها و توقف رشد گیاهان خواهد شد. برای از بین رفتن آن ها از تمامی برگ ها را شست و شو داده و از مبارزه‌ی خانگی توضیح شده در بالا استفاده کنید. برای مبارزه ی شیمیای می توان از سموم آبامکتین( ورتیمک) ، آمیتراز (مایتاک) ، پروپاژیت (امایت) ، تترادیفون (تدیون) استفاده نمود.
بیماری لکه ی قارچی یا باکتریال
از بیماری های گل دیفن باخیا و اکثر درختان نیز محسوب می شود. این بیماری لکه هایی کوچک و قهوه ای در روی برگ ها ایجاد می کند. عوامل متعددی می تواند باعث بروز این مشکل شود که عبارتند از:
- آبیاری بیش از اندازه
- نداشتن زهکش در خاک و گلدان
- مرطوب بودن همیشگی خاک
بیماری بوتریتیس یا کپک خاکستری
از دیگر بیماری دیفن باخیا می توان به بیماری بوتریتیس یا کپک خاکستری اشاره نمود. عمل به وجود آمدن این مشکل قارچی شدن گیاه در اثر آبیاری بیش ازحد و فعالیت قارچ بوتریتیس می باشد. خیس شدن برگ‌ها در طی آبیاری این بیماری را تشدید می‌کند بنابراین در این مدت از غبارپاشی برگ ها اجتناب کنید.
انواع دیفن باخیا
دیفن کاملیا
این گیاه همیشه سبز برگ های پهن بزرگی دارد که در مرکز آهکی و در حواشی سبز رنگ است. نسبت به تهویه هوا و آبیاری زیاد، حساس است. بین دو آبیاری این نوع دیفن ، اجازه دهید خاک به خوبی خشک شود.
دیفن استتار
دیفن استتار، نوعی از دیفن باخیا با برگ هایی جذاب و به رنگ سبز روشن است که با رگه های کرم رنگ تزیین شده. میتواند طیف های مختلف نور خورشید از جزیی تا زیاد ِ غیر مستقیم را تحمل کند و حتی در سایه به رشد خود ادامه دهد. اگر شرایط نگهداری این نوع دیفن مهیا باشد، اندازه برگ های آن به ۷۰ سانتی متر هم می‌رسد.
دیفن ماکولاتا
سطح برگهای این گونه به طور نامنظم به رنگهای سفیدکرم و سبز است. رویشی درختچه مانند و در چندین ساقه داشته و به ارتفاع ۲ متر هم می رسد. به مکانی پرنور ولی دور از تابش مستقیم آفتاب، نیازمند است. در بهار و تابستان هر دو هفته یکبار خاک گلدان را تقویت کنید. حداقل دمای قابل تحمل آن ۱۵ درجه سانتیگراد است.
دیفن سگوئین
این نوع دیفن باخیا، رایج ترین دیفن در ایران می‌باشد. نسبت به سایر گونه ها مقاوم تر است و نگهداری آسان تری دارد، اما از لحاظ سمی بودن مانند واریته های دیگر است و تمام قسمت هایش سمی است. اگر شرایط نگهداری آن مساعد باشد ممکن است گلهایی به رنگ سفید بدهد که بسیار شبیه نیلوفر خواهد بود. برگ های این نوع دیفن بزرگ و به رنگ سبز و کرم است و گیاه میتواند تا ارتفاع ۲ متر هم رشد کند. برگهای جوان در ابتدای رویش با رنگ سبز روشن دیده شده و با گذشت زمان و بلوغ تیره تر می شوند.
دیفن ستاره روشن
این نوع دیفن برگ های روشنی دارد که با لکه های سبز تزیین شده است، رویش و ظاهر برگ های آن به گونه ای است که بعد از چند برگ، اگر از نمای بالا به گیاه نگاه کنید شبیه ستاره ای درخشنده است، به همین دلیل به این نام ، شناخته می‌شود. این گونه، یک گیاه خانگی ایده آل است، به ویژه برای حمام ها برگهای سبز طلایی که در سایه سبز تیره خال خالی شده است این دیفن را فوق العاده جذاب کرده.
